Proudly presented: Valenteyn Kobra

Voor trouwe volgers is dit geen nieuws: een korte geschiedenis van mijn Valenteyn Kobra.

Die heb ik aangekocht op 14 juli 2012 voor €100. De Kobra stond in een kelder, vol roest en uiteraard met lege banden.

De Kobra zoals hij uit de kelder kwam

Meindert Valenteyn is een Nederlander die occasioneel ligfietsen bouwde. De Kobra was ook zo'n uniek exemplaar, vermoedelijk op bestelling en op maat gebouwd, want er zijn geen afstelmogelijkheden voorzien. Dit is er een met een 451 voorwiel en een 622 achteraan. Het frame is uit staal gemaakt, met stevige driehoekverbindingen. Er is een monovork in gezet en voor de liggende vork achteraan is een oude voorvork van een "bukker" gerecycleerd.

Liggende vork: een gerecycleerde voorvork

Monovork vooraan, met ketting vlak langs het wiel

De geschiedenis van de fiets, zoals die me verteld werd, is dat deze gebruikt werd in de jaren '90 van de vorige eeuw voor indoorraces op kartingcircuits. De rijtechniek hiervoor is bijzonder, want doordat de ketting langs het voorwiel loopt, is de draaicirkel erg groot. We rekenden ooit eens uit dat de maximale stuuruitslag 15° bedraagt en dat betekent een draaicirkel zoals bij een Quest.

Fase 1

Juli 2012
In eerste instantie wordt de fiets weer rijdbaar gemaakt voor een test: de ketting wordt met fijne olie gesmeerd en het oppervlakkige roest komt er meteen af (diezelfde ketting ligt er nog steeds op) en de banden worden op druk gezet. De voorband, een oude IRC, is op: er zitten scheuren in de wangen. De testrit brengt enkele zaken aan het licht:

• de fiets is duidelijk te groot voor mij
• het enige kettingwiel in de hele kettinglijn maakt lawaai als een oude naaimachine
• de ketting loopt er voortdurend af
• de banden moeten dringend vervangen worden

Fase 2

Nog altijd juli 2012: de fiets is te groot voor mijn 1m70, dus moet ik zoeken naar middelen om er iets bruikbaars van te maken.

• Omdat het zitje niet verstelbaar is, knutsel ik iets met een aluminium balkje en steunen achteraan, zodat ik dichter bij de trappers zit. 
• Tegelijk vervang ik de originele cranks door 160 mm Miche Young exemplaren met een dubbel blad.
• Het kettinggeleidewiel is versleten, net als de lager erin. Beide worden vervangen.

Het zitje hoger plaatsen

Ook de achterkant moet vooruit bewegen

Nu kan ik fietsen met de Kobra in een voorlopig bruikbare configuratie. Het is niet ideaal, maar om te ervaren of die fiets gebruikt zal worden, is het voldoende.

Fase 3

September 2012
Het lijkt erop dat ermee gereden zal worden, dus worden een aantal elementen die aan vernieuwing toe zijn vervangen:

• Nieuwe achterderailleur (Shimano Sora)
• Een nieuwe voorband (Schwalbe Durano 28-451)
• Een nieuwe achterband (Continental Grand Prix 28-622)

In die configuratie wordt de fiets gebruikt gedurende de rest van dat jaar.

Fase 4: grote werken

In de winter van 2012-2013 wordt de Kobra gedemonteerd. Ik heb besloten dat er grotere ingrepen nodig zijn om de fiets echt praktisch inzetbaar te maken.

• het frame wordt net achter de bracketbuis doorgeslepen om de afstand tot de pedalen regelbaar te maken
• het frame wordt geschuurd, met roestwerende grondverf behandeld en dan herspoten
• het zitje wordt weer op de oorspronkelijke manier bevestigd
• de achterrem, die niet goed afgesteld kon worden, wordt vervangen door remmen met langere armen (Tektro)

De buis naar de bracketas wordt ongeveer 10 cm ingekort en op de bracketbuis wordt een nieuw stuk gelast, waardoor dit in het frame kan geschoven worden. Zo wordt de afstand tot de pedalen regelbaar zoals bij hedendaagse ligfietsen.

Frame op de werkbank: verstelbare trapboom maken

Wat het frame aangaat: nadat de originele laklaag afgeschuurd is tot op het blote metaal, komen er eerst twee lagen (roestwerende) metaal-alkydverf op. 

Alle lak verwijderd

Grondlaag in roestwerende verf

Dan trek ik met het frame naar Fietser.be, waar ik de spuitkabine kan gebruiken. Het frame wordt verder beschermd met twee lagen grondverf en tenslotte afgewerkt met nog eens twee lagen twee-componenten lak.

Het resultaat na assemblage

Nieuwe achterrem (Tektro)

Zicht op de voorvork

Nieuwe achterderailleur: Shimano Sora

Bij die gelegenheid zet ik het frame op de weegschaal: met 6,5 kg is het niet echt licht te noemen...

Bij de herassemblage wordt de ketting precies uitgelijnd. Dat was nodig, omdat ze om de haverklap afliep. Om dit verder te voorkomen, komt over de trekkende en weerkerende ketting een eindje kettingbuis, dat vastgelegd wordt aan het kettinggeleidewiel.

Daarmee hoort de aflopende ketting tot het verleden, of toch zo goed als.

Kobra in toeruitvoering

De originele bagagedrager wordt weer gemonteerd. Zo kan de fiets ingezet worden voor woon-werk verkeer: er kan een toptas op en ook de Radical M tassen kunnen eraan gehangen worden. Om dat laatste op een veilige manier te doen, zonder dat de rechtertas tegen de ketting hangt, verzin ik een afstandshouder.

Verder verloop

De originele pedalen hebben duidelijk geleden onder de opslag in een vochtige kelder: het spd-mechanisme is volledig verroest en reageert niet zoals het hoort. De merkloze pedalen worden eraf gehaald en vervangen door een setje Shimano PD-M 505.

Nieuwe pedalen

De fiets is echt als een klassieke racer geconcipieerd en ook dat heeft gevolgen. Nu ligt er achteraan een 28-622 Continental Grand Prix en die is eigenlijk net te breed. Als het wiel niet echt heel precies vastgezet is - het komt op 1 mm aan - sleept de band tegen de remhoeven.

Om de Kobra ook bij duisternis te kunnen gebruiken, bestel ik een Chinese sterke koplamp - een "Small Sun T013" van 1200 (Chinese) lumen - met extern accupack. Om die op de Kobra kwijt te raken, gebruik ik een gerecupereerde Minoura SpaceGrip.

Maart 2014: tijdens een ontspannen ritje geeft de freehub (vrijloopsysteem) er de brui aan. Dat gebeurt natuurlijk op het verste punt van de rit. Jan mag te voet naar huis, want er is geen verbinding meer tussen de cassette en het achterwiel.

Gesneuvelde Sachs freehub: moment om de hele as te reviseren

Ervaringen

De Kobra mag dan oud zijn - 20 jaar is niet min voor een racefiets -, hij rijdt wel prima. Beenhard, want ongeveerd, niet geschikt voor onverhard omwille van de dunne bandjes, maar gebruik hem op een asfaltweg buiten de stad en dan merk je waartoe zo'n ligger in staat is.

Kobra in woon-werk outfit

In 2013 reed ik er op één dag een tocht van 170 km mee. De verbindingsritten van thuis naar de start en nadien terug werden gereden aan een kruissnelheid van 30 km/u. Dat is prima vol te houden.

BBQ-tocht 2013: 170 km met de Kobra

Onder goede omstandigheden haal ik 35 km/u als kruissnelheid en de top ligt een eind boven de 50. Belangrijk is dat de fiets betrouwbaar is, dat er voldoende bagagecapaciteit is - de Agu toptas is voor woon-werk ruim voldoende - en dat het comfortabel fietsen blijft.
De fiets is zo eenvoudig van opbouw dat er weinig aan stuk kan. Met de betrouwbaarheid zit het dus wel goed.

Nadelen zijn er ook: het spartaanse karakter maakt dat het geen ideale toerfiets is. De dunne bandjes beperken het inzetgebied verder en omdat de ketting naast het voorwiel loopt, moet er geregeld afgestapt worden bij korte bochten.
Inherent aan een racefiets: geen spatborden, dus in de praktijk is dit een mooi-weer-fiets. Het is, door de opbouw, niet mogelijk om er spatborden op te monteren. Achteraan vangen de toptas en het zitje dit grotendeels op, maar vooraan is er niet veel aan te verhelpen, behalve een "moddervanger" op de onderbuis misschien. Om esthetische redenen laat ik het liever zo.

Dunne bandjes, geen vering en een klein voorwiel maken dat je elke oneffenheid voelt. Soms geeft dat stevige klappen, maar gelukkig bleef dat tot nu zonder gevolgen (op één stootlek na).

Band vervangen na een stootlek

In elk geval: de Kobra is een leuke fiets om mee te rijden. Extra aangenaam is dat de oude glorie weer in gebruik is en toch redelijk ruim inzetbaar blijkt.