Omdat ik mijn velomobiel van buiten en (vooral ook) van binnen wil kennen, besloot ik na wat nadenken en bekijken van de transmissie het onderhoud toch maar grondig aan te pakken. De hele aandrijflijn moest dus gedemonteerd worden. Na een jaar rijden en bijna 10.000 km vind ik dit wel op zijn plaats.
Dat houdt in eerste instantie in: de ketting eraf halen. Gezien de vele smurrie die eraan gekoekt is, is dit een smerig werkje. Een velomobielketting (of een ligfietsketting) is extra lastig, want zo ongeveer drie fietskettingen lang ! Alles waar de schakels mee in contact komen wordt bedekt onder een zwarte, vettige laag.
eFAW werd vorig jaar uitgerust met SRAM PC 971 kettingen, met drie PowerLink schakels. Een keer zo'n schakel gevonden, is het relatief makkelijk om de ketting open te maken en van de fiets te halen.
Om die dingen proper te krijgen, haalde ik 1 L "werkplaatsontvetter". Daarvan goot ik ongeveer de helft in een bakje, waarna ik de hele ketting erin deponeerde. Na een poos geweekt te hebben, werd de ketting eruit gehaald en opgehangen. Zoiets doe ik buiten, zodat wat er ook afdrupt en spat niet overal in de garage terechtkomt.
Met een oude verfborstel werd het meeste vuil eraf geschrobd, met veel ontvetter erbij. Zo verschenen ook de twee resterende slotjes van onder de smurrie en dus werd de ketting in drie gedeeld. Na een nachtje uitdruppen en opdrogen werd alles met een vod schoongewreven. Dan vulde ik een teil met zeepsop en met een oude afwasborstel werd het resterende vuil verwijderd. Na nog eens schoon- en droogwrijven waren de kettingen bijna weer als nieuw.
Ik kan me voorstellen dat een fietsenmaker hier niet aan begint; die
steekt meteen nieuwe kettingen, want het reinigen vraagt veel tijd en is
dus een dure opgave.
Positief: de kettingslijtagemeter toonde aan dat het ding nog een poosje mee kan en dat had ik niet verwacht.
SRAM PC971 is een ketting voor een 9-speed cassette, dus eigenlijk niet
echt geschikt voor eFAW (versnellingsnaaf). Zodra die versleten is, zal ik als
vervanging een single speed ketting gebruiken; die zou nog langer moeten
meegaan.
Ook de kettingspanner - van onbekende origine - werd uit eFAW gehaald, gedemonteerd en schoongemaakt. Die kettingspanner is een noodzaak omdat eFAW (vermoedelijk vanaf het begin ?) met een versnellingsnaaf uitgerust is. Een derailleur heeft zijn eigen spanner; bij een versnellingsnaaf is het een noodzakelijke toevoeging, zeker in combinatie met de lange ketting van een ligfiets en het geveerde achterwiel.
 |
| Kettingspanner in onderdelen |
 |
| Kettingspanner geassembleerd |
Omdat er steeds meer geknars te horen en te voelen was, haalde ik dan ook maar de trappers, cranks en kettingbladen van de bracketas en zo konden ook de bladen netjes opgepoetst worden.
Ook de kettingbuizen en -rollen kregen een beurt. Zo zou de hele aandrijflijn volledig gereviseerd moeten zijn. Hopelijk rijdt eFAW weer wat vlotter hierdoor.
Op de Alligt-kettingrol die vorig jaar in eFAW gestoken werd, blijken al wat tandjes afgesleten te zijn, maar voor de rest is de rol in goede staat, dus wordt die ook behouden.
De kettingbuizen worden netjes uitgekuist en daarmee zou alles weer in orde moeten zijn.
Al bij al vroeg dit karweitje meerdere uren werk, maar een korte testrit - een blokje rond, meer niet - maakte duidelijk dat de aandrijving alvast veel stiller geworden is. Het geknars dat ik hoorde en voelde is verdwenen: vermoedelijk was de oorzaak enkele bladbouten die niet helemaal vast zaten.
Wat ik wel wil vervangen, later dit jaar, is de rol op de achterbrug. Die schijnt behoorlijk wat weerstand te geven en ook weer in combinatie met een versnellingsnaaf is een kettingwiel een betere oplossing: de ketting hoeft niet heen en weer te bewegen zoals bij een derailleur.
Bij Elfiets.nl vond ik kunststofwielen in vele diameters, waardoor aan de achterbrug geen aanpassingen zouden moeten gebeuren. Een voordeel is dat die wieltjes gelagerd zijn: de huidige kettingrol draait op de 8mm bout, ongelagerd, en dat gaf in het verleden geregeld problemen. Een degelijk gelagerd systeem zou veel minder gevoelig moeten zijn dan wat er nu in zit.
10 000 km met de ketting en die is er niet aan voor de moeite.
BeantwoordenVerwijderenDan kan er weinig negatiefs over gezegd worden.
Als je er dan rekening mee houdt dat ook het vermogen van de elektromotor door die ketting verwerkt moet worden, is het zeker niet slecht !
VerwijderenNa deze schoonmaak-actie, denk ik dat je ketting het snel zal begeven, of in elk geval veel sneller zal slijten dan je nu verwacht. Het ontvettingsmiddel heeft ook alle vet uit de schakels gehaald. Precies op de plaats waar 't 't hardst nodig is, en waar je het vet het lastigst terug krijgt. Of je moet met kokend vet aan de slag willen. Op deze manier een ketting schoonmaken, is vragen om heftige slijtage. Maar goed, ik neem aan dat we hier wel zullen horen hoe het afloopt.
BeantwoordenVerwijderenMaarten, dat is ook mijn vrees en in het verleden maakte ik dat ook al mee (Gforce en bukfiets). Alleen: een aantal fervente fietsers zegden het precies op deze manier te doen en ook de veelgeroemde Sheldon-Brown adviseert dit.
VerwijderenIs er een betere manier ?
Een velomobiel is in sommige opzichten echt anders dan een fiets, al heeft de eFAW wel een open ketting achterop. Racefietsers vervangen hun ketting soms al na 1500 km. Als je dan tussendoor schoonmaakt, dan merkt je dan de bij-effecten van het schoonmaken weinig. Ik zit zelf nu in een Quest op 19000 met de originele ketting. Wel af en toe een voorzichtig drupje olie en afvegen, maar nooit ontvetten en helemaal schoonmaken.
VerwijderenKijk anders ook naar het stukje van 'Buurman en Buurman" (Anton en Wilfred) over kettingen in Ligfiets& (2010-6). Zij raden echter aan wat jij nu gedaan hebt. Het verschil zal wel zitten in de manier waarop je hem nu in de olie zet.
Goed advies van Maarten.
VerwijderenVrees ook het ergste voor de ketting. 30K en zelfs 50K met een ketting is vrij normaal in een Quest. Voor de Alleweder schat ik voor dit type ketting 20K wel haalbaar moet zijn.
Volgens mij is de kettingspanner volledig versleten.
Die dingen kosten niks. Vergeet niet (wit)vet op de lagersbussen smeren.
Na montage goed schoonvegen.
Dat versleten kettingtandwiel zou ik ook weggooien. Maakt onnodig veel lawaai.
Geeft ook enorm veel weerstand. De mijne zag er na 10K ook zo uit. Kon nog best zeiden ze bij VM.nl.
Later toch vervangen voor een van Velomobielonderdelen.nl met SKF lagers en twee ringen. Ik zit me nu nog elke keer te verbazen over het verschil. Wat een rust! Schakelen gaat nu ook soepeler door het glijdende asje wat ik er gelijk mee heb gemonteerd. De ketting wringt minder, dus loopt ook voelbaar lichter nu.
Ik zou de kettingbuizen goed nakijken. Ze gaan lang mee, maar bij twijfel zou ik die ook vervangen als ze al oud zijn. Kost wel wat.
Zo'n 10K beurt is erg zinvol als het goed wordt uitgevoerd. Je zal snel het verschil merken. Helaas wend het ook weer snel.....
Een glijdende as is niet nodig: eFAW is uitgerust met een naafversnelling, waardoor de ketting altijd dezelfde lijn volgt.
VerwijderenDe fiets lijkt lichter en stiller te rijden, maar voor de rest wordt het inderdaad afwachten. De ketting is geolied; nu laat ik de olie inwerken (korte ritjes, meer niet) en dan wrijf ik de overtollige olie er weer af.
Wat de lagerbussen betreft: die zijn dicht. Wat zou vet hierbij kunnen doen ? (dit is een vraag, hoor).