koplamp (2)

Verlichting op een VM, dat is alweer een onderwerp waar veel over geschreven wordt, zeker nu de dagen korter worden. Ik geef graag de voorkeur aan een naafdynamo, omdat die bedrijfszeker is en omdat je dan niet kunt vergeten om batterijen op te laden. Dat is dus wat op mijn Trek (bukker) zit en op de fietsen van de kinderen.

Op eFAW is dat minder evident: de enkelzijdige ophanging, de trommelremmen vooraan en de versnellingsnaaf achteraan maken het quasi onmogelijk. Natuurlijk, met (heel) wat knutselen kun je een naafdynamo zo ombouwen dat die meeloopt met de ketting. Dat is dan puur een hobbyproject en in eFAW zie ik niet zo direct een plaats waar dit nog kan.

Door de "e" in eFAW kan in principe ook de accu voor de motor dienst doen als energiebron voor de verlichting, mits een spanningsomvormer (van 24 naar 6 V). Daarnaast zit in eFAW ook een accupack voor de boordelektronica (twee ingebouwde koplampen, knipperlichten, toeters), maar dat werkt dan weer op 12 V. De laatste jaren verschijnen ook varianten op bestaande led-koplampen specifiek voor e-bikes, maar dat betekent weer een flinke investering, terwijl ik al over een degelijke koplamp beschik.

Bij de Gforce trike had ik goede ervaringen met de BuM Cyo koplamp: ruim voldoende licht om te zien en dus zeker om gezien te worden en degelijk uitgevoerd. In de handleiding van de lamp viel te lezen dat BuM ook voorzien heeft dat deze lamp met een accu kan gevoed worden, dus kwam eenzelfde type op eFAW terecht, maar dan de recentste incarnatie met dagrijlichten.

Spanningsomvormers zijn geen evidentie, in die zin dat er gegarandeerd verliezen optreden (een spanningsomvormer geeft ook warmte af en warmte betekent energie die niet naar de lamp gaat). Ik speel ook graag op zeker, dus kwam er een extra accupack in eFAW terecht: 6 x 1,2 V oplaadbare cellen met lage zelfontlading, genre Eneloop. Dat maakt ongeveer 7,2 V en dat is precies de door de fabrikant van de Cyo aanbevolen spanning.
Wat is "op zeker spelen" in dit geval: het 12 V pack voedt de twee ingebouwde led-lampen in de neus en het 7,2 V pack levert energie voor de Cyo RT. Is één van beide leeg, dan kan de andere dienst doen.

Sinds vorige maand heb ik het systeem nog wat verbeterd: nu zit tussen het accupack en de lamp een schakelaar, waardoor ik de Cyo vanuit mijn luie zetel kan in- en uitschakelen. Het standlicht blijft dan nog wel even werken, maar dat is geen bezwaar.

Het enige belangrijke nadeel, inherent aan accupacks, is dat ik in het oog moet houden dat de accu's op tijd en stond geladen worden.

Op het programma staat nog een nieuw achterlicht, dat samen met de Cyo zou moeten in- en uitgeschakeld worden. Dus weer een voor (naaf-)dynamo geschikt exemplaar, dat bij voorkeur niet verblindend is. De meeste led-achterlichten werken namelijk  met één led die als puntbron werkt en dat is zeer irritant om achter te rijden. De Philips Lumiring lijkt me een goede kandidaat.

Een alternatief is om, indien ik de knipperlichten ombouw met leds, een achterlicht in Quest-stijl te maken, waarbij rode leds direct in het koetswerk ingebouwd worden. Alleen: dan worden het weer puntbronnen en dus meer verblindend. Of het compromis: uit een oud, defect achterlicht de elektronica verwijderen en de behuizing gebruiken om zelf een led-achterlicht te bouwen.