mobiliteit of stilstand ?

Deze week kreeg ik op de radio ontstellend nieuws te horen: heel veel Vlamingen nemen voor zowat elke verplaatsing de auto, ook om een brood te halen om de hoek. Je bent er waarschijnlijk sneller te voet...
Dan is de goegemeente verbaasd te horen dat meer dan 30 % van de bevolking te zwaar is.
Daarnaast bestaan er subsidies voor "groene" auto's. Dat laatste vind ik een gekke redenering: hoe kun je een iets minder vervuilende auto groen noemen ? Het hangt, veronderstel ik, van de referentie af: tegenover een twintig jaar oud rookspuwend vehikel is elke moderne wagen groen te noemen, maar naast een fiets is zelfs de groenste auto absoluut niet milieuvriendelijk ! Een "groener" autopark zal ook niets veranderen aan het aantal verkeersdoden, aan de files, ...

Dus moet actie ondernomen worden om die luie Vlamingen uit de auto te krijgen, minstens voor korte verplaatsingen. Hoe doe je zoiets ? Door op veel manieren de boodschap te laten doordringen, denk ik zo. Let wel: ik ben geen mobiliteitsexpert. Het is dus goed mogelijk dat ik de bal mis sla.

Een logisch gevolg van gelijk welke poging om gewoontes te doorbreken is dat er protest zal volgen; de eigen auto is een heilige koe en wie daaraan wil raken mag rekenen op tegenstand. Laat dat echter geen reden zijn om niets te doen, want dat is duidelijk geen optie. Binnen de mogelijkheden zie ik vooral twee grote groepen: het promoten en propageren van fietsgebruik is de positieve actie en het ontraden van individueel autogebruik de negatieve.

Een systeem van de noordelijke staten (Nederland, Denemarken) is de motorvoertuigen (auto en motorfiets) zwaarder belasten. Dat werkt, maar het probleem is dat het niet echt democratisch is. Een alternatief is het gebruik van de auto zwaarder belasten door de brandstof duurder te maken. Dat is een economisch middel. De voorbije jaren is de brandstofprijs al enorm gestegen en ik twijfel er niet aan dat die kost een grote hap neemt uit het gezinsbudget, maar nog steeds blijven mensen (al mopperend op de hoge kost) hun auto nemen zonder over alternatieven na te denken. Die piste lijkt dus niet veel uit te halen.

Een tweede middel om vooral gebruik op korte afstand te ontmoedigen is dat gebruik moeilijker maken. Dat kan door bijvoorbeeld een centrum minder toegankelijk te maken voor auto's (smallere straten, minder parkeerplaatsen, parkeren aan de rand, ...) of in het geval van steden door een tol te heffen bij het binnenrijden. Uiteindelijk is een centrum in eerste plaats bedoeld om te wonen; de economische functie komt op een - belangrijke - tweede plaats. Ruimtelijke ordening is één facet hiervan (belonen wie in een centrum woont en het wonen buiten de kernen ontmoedigen), barrières opwerpen (moderne tolpoorten, verkeerscirculatieplannen, ...) een ander.

Een derde middel is propaganda voeren: duidelijk maken dat te voet gaan of fietsen op korte afstand veel voordelen heeft. Als je weet dat fijn stof geproduceerd door het verkeer meer doden als gevolg heeft dan dat er verkeersdoden vallen, is het ook duidelijk dat er simpelweg minder verkeer moet zijn. Als je weet dat fietsen lichaamsbeweging betekent en dat dit duidelijk positieve gevolgen heeft voor levensverwachting en -kwaliteit, moet daarop ingezet worden.

Het hele luik "ruimtelijke ordening" laat ik even voor wat het is. Het is wel de hoogste tijd om die anders aan te pakken dan tot op heden de gewoonte was, maar op korte termijn mag je hiervan weinig resultaat verwachten.

De Fietsersbond in Vlaanderen zet in op het promoten van fietsen voor korte verplaatsingen (tot 5 km en iets meer) en het aanmoedigen van het gebruik van elektrische fietsen voor iets langere afstanden (zeg tot 10 km). Ook de aanleg van fietssnelwegen en dergelijke wordt bepleit. De Fietsersbond vergeet dat - weliswaar in de marge - ook fietsen bestaan waarmee je afstanden tot 30 km en meer kunt overbruggen met een behoorlijk comfort. Velomobielen heten die...

Een voorstel op dit vlak: geef de voortrekkers die beslissen een velomobiel aan te kopen voor woonwerkverplaatsing een ecobonus in plaats van die te gebruiken om de auto-industrie draaiend te houden. Vlamingen kopen sowieso om de zoveel jaar een nieuwe wagen; gebruik de centen om de pioniers aan te moedigen. Mocht dit lukken, dan kan het ook een boost zijn voor de ontwikkeling van dit soort voertuigen en een toenemende populariteit zou ook de productie- en kostprijs kunnen verlagen. Tegelijk zullen waarschijnlijk meer mensen nodig zijn voor de productie van de nu nog alternatieve transportmodi. Iedereen wint ?