Velonauten en helmen

Over de zin of onzin van een valhelm op de fiets zullen we het niet meer hebben. Daar wordt al jaren eindeloos over gepalaverd. De kans is onbestaand dat de discussie met één blogpost beslist wordt.
Wat ik de laatste jaren wel meer merk, is dat ook velonauten een helm gaan dragen. Dat doen ze om meer dan één reden; soms om één specifieke, soms om meer tegelijk.

Redenen om een fietshelm te dragen (in de velomobiel)

Je draagt een helm als bescherming bij een ongeval, dat hopelijk nooit voorvalt. Dit is de primaire functie van een valhem. Logisch, niet?

Er zijn er ook die, vooral in de koude periode, een helm dragen om warm(er) te blijven. Je hoofd is tenslotte zowat het enige lichaamsdeel dat buiten de velomobiel komt. Rekening houdend met de 'wind chill factor' en het oppervlak van een mensenhoofd, is dit een flink stuk dat sterk afgekoeld wordt. Bijvoorbeeld, volgens deze calculator: bij een buitentemperatuur van 0° C - normaal in deze tijd van het jaar - en een windsnelheid (zie dat als de resultant van eigen snelheid + windsnelheid) van 35 km/u wordt het maar liefst -16° C... Niet te verwonderen dat het koud aanvoelt! Een muts helpt natuurlijk ook. Een helm kan een extra laag vormen.

Een derde reden die aangehaald wordt, is de helm gebruiken als platform voor verlichting, action cams en dies meer. Dit is compleet tegenstrijdig met de veiligheid, omwille van de uitsteeksels die je aanbrengt, maar het is wel praktisch.

Aanbod

Als je valhelmen bekijkt, zie je dat er een heel wijd gamma bestaat, gaande van ultralichte racehelmen tot 'skater style' helmen met vizier.

Abus racehelm

skaterstyle

Het gewicht speelt daarbij een rol, net als het veiligheidsniveau en de warmteafvoer.

Recente variant

Onlangs, tijdens enkele velomobielritten in groep, viel op dat enkelen kiezen voor een skihelm met vizier voor in de winter.

Uvex skihelm met geïntegreerd vizier

Qua beschutting tegen de kou kun je waarschijnlijk niets beters hebben, aangezien zo'n helm bedoeld is voor gebruik bij lage temperaturen. Logisch: skiën doe je niet in de tropen.

Normen

Maar: een skihelm moet aan een andere norm voldoen (EN1077) dan een fietshelm (EN1078). Dat vraagt wat onderzoek: wat is het onderscheid tussen die normen?
Blijkbaar lopen ze bijna helemaal gelijk. Het voornaamste onderscheid is dat fietshelmen ook onderworpen worden aan een test gelijkend op een val tegen en stoeprand (bron).

Maar binnen die norm voor skihelmen bestaat nog een onderverdeling in categorie A en B. A is de strengste norm, waarbij niet enkel de boven- en achterkant van het hoofd beschermd moeten zijn, maar ook de zijkanten. Dat laatste geldt niet voor categorie B.
Daar bovenop wordt getest vanaf een valhoogte van 75 cm, tegenover 37,5 cm voor categorie B. Voor een fietshelm wordt blijkbaar getest vanaf 150 cm!
Significant detail: een valhelm geschikt voor gebruik op een speed-pedelec moet ook de slapen beschermen. Een velomobiel is geen speed-pedelec en de valdynamiek is wellicht totaal anders, maar het snelheidspotentieel is minstens hetzelfde. Indien je dan een helm verkiest, kan het dus maar best meteen een zijn die daaraan voldoet.

Daarnaast wordt een fietshelm ook getest op weerstand tegen doorboring, wat bij een skihelm niet gebeurt. Dit is analoog aan het vallen tegen een stoeprand.

Nut?

Nu is de fysica bij een (onge-)val met een velomobiel helemaal anders dan bij een 'bukker', kan ik me voorstellen. Je zit om te beginnen al veel lager. De kans dat je met je hoofd eerst ergens tegenaan knalt, is heel wat kleiner. Ik moet zeggen dat ik me meer vragen stel bij wat er gebeurt met je aangezicht bij een plotse vertraging: dan ga je namelijk recht op de rand van de instapopening af (hoofdopening bij een Orca of Milan).

Neen, die skihelmen worden blijkbaar vooral om comfortredenen gekozen. Ze zijn lekker warm in de winter en de modellen met vizier houden tocht en vuil uit je ogen. Waar een skihelm op een fiets bizar oogt, is dat bij een velonaut niet het geval. Een skihelm met vizier lijkt op een pilotenhelm en een velomobiel wordt vaak als futuristisch beschouwd. Dat gaat dus in zekere zin wel samen. Ook is het zo dat zo'n vizier van een skihelm behoorlijk dik is en zo gemaakt dat het amper of niet kan versplinteren.

Ik hou het voorlopig op de volgende combinatie:

• Giro Surface helm

• Een bril die ook gebruikt wordt bij paintball. Die houdt regen, sneeuw en vuil uit mijn ogen.

• Als het kouder wordt een muts onder de helm (Vaude Bike Cap)

In extreme gevallen wordt die aangevuld met een neopreen gezichtsmasker. In de komende maanden zullen al die zaken ongetwijfeld nog gebruikt worden. Het is in elk geval lekker warm en comfortabel, zelfs onder het Flevobike dakje

Aanvulling

Wat ik wel ondervond, is dat het windgeruis toeneemt als ik een helm gebruik. Dat is moeilijk vooraf te testen. Op hoge snelheid heb je sowieso behoorlijk wat rijgeluiden in een velomobiel en de helm voegt er enkel meer geluid aan toe. Oordopjes helpen natuurlijk, maar eigenlijk zou een helm zo gevormd moeten zijn dat er geen extra luchtwervelingen ontstaan. Op zich is het niet zoveel, maar op termijn kan al dat lawaai leiden tot gehoorschade.

'Oortjes' die buitengeluiden dempen of oordopjes zijn dus warm aanbevolen.