zaterdag 7 oktober 2017

Bedenking: luidspreker in de velomobiel?

In het voorbije voorjaar schafte ik me, zoals zovelen, een bluetooth luidspreker aan. Het werd een TDK Trek Max A34, omdat die toevallig erg goedkoop aangeboden werd en volgens de besprekingen heel behoorlijk klinkt. Het idee was om die in de E-Orca te gebruiken.



Het is niet de bedoeling om de klankkwaliteit en kenmerken van die luidspreker te bespreken. Daarover zijn er reviews genoeg te vinden op het wereldwijde web. Dit is bijvoorbeeld een prima beoordeling. Ook hier kun je er wat over lezen. Het toestel is trouwens niet meer nieuw te kopen.

Waar het hier om gaat: hoe presteert zo'n speaker in een velomobiel?

Plaats

Als je een klankkast in je velomobiel stopt en je wil toch iets of wat van klankdefinitie behouden, moet je het ding min of meer naar je richten. Stereo is niet belangrijk, maar verstaanbaarheid en een redelijke klankbalans zijn toch gewenst.
In de Orca zag ik twee mogelijkheden:
  • voor me (onder de kap)
  • achter me
Voor me betekende heel wat knutselwerk, want dan moest ik een soort houder maken, dus werd het achter me. Daar zit een buis van het subframe, waar de A34 netjes op paste. Om de kast niet te beschadigen, bekleedde ik de buizen met repen van een oude binnenband.


De elastiek houdt de speaker op zijn plaats
Ik zag al bij meer velonauten dat ze de speaker gewoon op de bodem leggen. Uit de velomobiel klinkt dan vaak het 'boem boem' van stevige rock, terwijl de eigenlijke muziek waarschijnlijk vooral door en door gekend is en het geheugen dus de klank aanvult.

Aansluiten

Als je de tests bekeken hebt, weet je dat er heel wat aansluitmogelijkheden zijn.
  • bluetooth
  • NFC
  • bedraad (3,5 mm jack)
Bluetooth is populair en makkelijk, maar vreet energie, zowel van de speaker als van de smartphone. NFC is enkel de manier om te koppelen, terwijl de verbinding verder weer via bluetooth verloopt. Meer van hetzelfde dus.
Ik koos voor een bedrade verbinding. Daarvoor moest gewoon een lange audiokabel vanaf de houder voor de smartphone naar de speaker gelegd worden. Makkelijk, want dat kan onder het Ventisit bodemmatje door. Je zag er bijna niets van.

De praktijk

Om met de deur in huis te vallen: ik heb het ding absoluut niet vaak gebruikt. Zoals je in de besprekingen kunt lezen, klinkt de A34 heel behoorlijk. Maar: dat is in een normale omgeving, zoals een woonkamer, beoordeeld.
Een velomobiel is niet de stilste omgeving en een luidspreker moet daar bovenuit komen. Dat betekent in essentie dat je nog extra geluid toevoegt en dat aan een hoger volume. Mijn oren vinden dat niet leuk en al helemaal niet op lange termijn!

Door de omgevings- en rijgeluiden bleef van de definitie niet veel over, ondanks de plaatsing vlak achter me. 's Morgens, langs het jaagpad, luister ik graag naar een overzicht van de actualiteit. Stemmen waren onverstaanbaar.
Een ander bezwaar, dat me tijdens de voorjaarsreis duidelijk werd, is dat de A34 anderhalve kilo aan de totale massa toevoegt. Dat is het gewoon niet waard.
Het inschakelen onderweg is ook niet evident. De telefoon zit voor me, in een houder. Dat houdt niets in. De speaker zit achter me, dus ik moet stoppen en uitstappen. Dan moet op de zijkant de hoofdschakelaar aangezet worden, waarna ook de 'soft power' ingeschakeld moet worden. Het is een eigenaardige logica van TDK: als je de echte schakelaar aan laat staan, blijft de Trek Max energie verbruiken. Omdat die met een eigen lader (geen 5V usb) geladen moet worden, wil je dat onderweg niet hebben.
En tenslotte dit: het is niet omdat ik muziek en informatie wens, dat de hele omgeving daarvan moet mee'genieten'. Dat is een ernstig bezwaar tegen een luidspreker onderweg.

Ik zette hem tijdens de reis welgeteld één keer aan op de camping, terwijl ik mijn plekje inrichtte, maar kwam algauw tot het besluit dat ik de voorkeur geef aan de omgevingsgeluiden.

Besluit

Geef me maar mijn setje oortjes van Sony. Die doen een aantal dingen beter:
  • ze dempen (passief) de omgevingsgeluiden en de rijwind
  • met een veel lager volume krijg ik een veel betere verstaanbaarheid
  • bijna anderhalve kilo minder mee te slepen
  • ze nemen veel minder plaats in
  • de omgeving heeft er geen last van
Voor alle duidelijkheid: zo lang ik tussen het verkeer vertoef, doe ik geen oortjes in. Dan hou ik alle aandacht bij het verkeer. Langs het jaagpad heb ik ze meestal wel in. Soms met de radio (of mp3) aan, soms gewoon als oordopjes.

En die A34?

Die wordt wel nog geregeld gebruikt. Als ik in het atelier of in de garage aan het werken ben, bijvoorbeeld, want hij klinkt wel behoorlijk. Het is geen hifi-systeem, enkel een actieve luidspreker (dat wil zeggen: met ingebouwde versterker), maar tijdens het werken is dat ruim voldoende.

15 opmerkingen:

  1. Klopt helemaal, met een velomobiel moet je niet te zware spullen installeren die deel gaan uitmaken van het voertuig, afhankelijk van het de soort velomobiel ( maar aannemelijk allemaal ) waarschijnlijk oordoppen gebruiken om je gehoor te beschermen tegen sluipende gehoorschade van lawaai boven de 80 db ( zeker als dat langer duurt dan 30 min per dag ... ) en speakers zouden nog harder moeten om door de oordoppen heen te horen te zijn....wat dan weer asociaal wordt tov andere fietsers of voetgangers.

    Alle vliegen in 1 klap is inderdaad luidspreker oordopjes. Licht, omgeving hoeft jouw muzieksmaak niet te "genieten" en beschermt je in enige mate tegen teveel velomobiel lawaai dan wel windgeruis. Moet je die dopjes echter niet te hard zetten, want dan krijg je gehoorschade van die oplossing.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Weer een interessant verhaal. Het gevaar van gehoorbeschadiging lijkt mij ook heel goed mogelijk in de velomobiel. Bij flinke wind gebruik ik zeker mijn otoplastieken. (Aangemeten oordopjes). Voor muziek en spraak met de Sennheiser oortjes moet het niet te hard waaien, niet teveel tegenwind, liefst gladde bestrating want anders moet het volume flink omhoog. Dat is inderdaad ook niet zo gezond en veilig.
    Waarschijnlijk is een echte koptelefoon waarbij de oren afgeschermd zijn, de ultieme oplossing.
    Ik ben nog niet zover.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Joop, ik zou het eens kunnen proberen: er ligt een (Harman Kardon Soho) bluetooth koptelefoon in huis. Mijn verwachting is echter dat die behoorlijk wat windgeruis zal veroorzaken: een koptelefoon steekt nogal uit. De oortjes die ik gebruik, zijn afgedicht met siliconen dopjes. Die dempen alle buitengeluiden behoorlijk. Ook tussen in-ears zit veel verschil.

      Verwijderen
  3. Mmm ja gebruik ook sennheiserMM30i enigste nadeel is het geruis van de draadjes door de wind, maar rij meestal met kap dus heb daar niet veel last van. Feit blijft dat je het omgevingsgeluid moet overstemmen EN niet helemaal afgezonderd aan het verkeer wil deelnemen ivm. herkenbare voertuigen met O&A signalen en klunzen dus spiegel ik constanter dan zonder.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik kan me buiten niet begeven zonder dat ik de omgeving kan horen. Ik heb een tijdje oortjes gebruikt als ik in de stad op weg was (te voet) maar dat werd vooral gebruikt om de omgevingsgeluiden een beetje te dempen, niet om ze te overstemmen. Ik ben ook teveel een controlefreak, met wat ik zie alleen heb ik niet genoeg, de oren dienen om de blinde hoeken zoveel mogelijk te compenseren. Wat ik wel al een tijdje ondervonden heb is dat een buff tot over mijn oren getrokken het windgeruis op de fiets behoorlijk dempt.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. De Bose antilawaai koptelefoon kan worden gebruikt in combinatie met het audiosignaal van 'n smartphone. Een niet goedkoop apparaat (€ 300), maar wel de beste in z'n soort. Ik gebruik 'm bij lawaaiige klussen om huis, zoals bladblazen en hakselen. De Bose werkt beter dan oordopjes!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Een velomobiel romp met kap eroverheen op een klinkerweg is vergelijkbaar met een trein(bestuurders) cabine aan 140 km/u met wind op de kop qua geluidsbelasting weet ik na metingen.

    Allebei niet iets wat je zonder geluidsbescherming langer dan ~ 30 minuten zou moeten aanhoren.

    Niet ontoevallig worden veel machinisten van boven de 55 jaar afgekeurd op het gehoor. Dat is geluidsschade bovenop ouderdoms slijtage. Dat is ook het gevaar van sluipende gehoorschade : het stapelt op en is niet omkeerbaar. En komt bovenop de natuurlijke achteruitgang van je gehoor. En als je compensatie van ouderdoms slijtage het meest nodig hebt, blijkt dat verdwenen door jaren in lawaai....

    Homo Sapiens is niet ontworpen om in lawaai te leven.....anders hadden we vast veel kleinere oor openingen gekregen, zonder oorschelpen :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik heb 2 van die kleine mini-luidspekers die ik in serie kan schakelen. Vorig jaar overwoog ik om de installatie te upgraden bijv naar Bose. Klinkt geweldig uit een stilstaande velomobiel. Wel inderdaad 2 kg exta gewicht. En gevoelig voor diefstal. Dus mijn goede geld als zuinige hollander op zak gehouden. En ik moet zeggen: het afgelopen jaar telkens vaker zonder muziek. Even 90 minuten geen muziek, geen GSM, geen e-mail, geen facebook. Gewoon genieten van woon-werk.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De normale routine bij mij is: 's morgens op het jaagpad de radio aan. Dan heb ik het weerbericht (Frank Deboosere geeft prima uitleg om 7u30)en de actualiteit. Op de weg terug hou ik het ook bij de omgevingsgeluiden. Puur muziek onderweg (telefoon als mp3-speler) gebruik ik uiterst zelden.
      En je hebt gelijk met je opmerking: er is een hemelsbreed verschil tussen de klank in een stilstaande of een rijdende velomobiel.

      Verwijderen
  8. Ik heb momenteel een kleine luidspreker Clip2. Die kan ik in mijn WAW makkelijk vooraan vastmaken, naast de batterij voor de lichten. Maar inderdaad, je moet die nogal luid zetten.
    Ik overweeg om een Aftershokz Trekz te kopen, een 'bone conducting headphone'. Oren blijven volledig vrij, werkt via je kaakbeen.
    Heeft iemand daar ervaring mee ?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Philip, toevallig heb ik er ervaring mee. Ik won een exemplaar met een wedstrijd (AS Adventure). Trekz 'Titanium'.
      Getest in de Orca en niet goed bevonden: omdat de oren niet afgedekt zijn, heb je enorm veel windgeruis, ook omdat die hoofdtelefoon nog meer luchtweerstand - en dus windgeruis - creëert. Ook kort getest op de Seiran: daar hindert de hoofdsteun (de hoofstelefoon werkt met een nekband).
      Zoonlief gebruikt hem wel geregeld bij het lopen en daar functioneert die prima.

      Verwijderen
    2. Ja. Werkt goed. Is ook inmiddels een waterdichte versie van.

      Verwijderen
  9. Muziek op de fiets of in de Strada heb ik beiden geprobeerd, net als oordopjes. Ik vind het helemaal niets, als ik op de racefiets rijdt wil ik enkel omgevingsgeluiden horen verder niks. In de velomobiel ging het iets beter, maar de muziek moet daar op een veel te hoog volume om de velomobiel geluiden te overstemmen, dat niet goed voor m'n gehoor, dat toch al wat achteruitgang heeft door de leeftijd, en jaren in de zware industrie. Oordopjes vind ik een crime, kan ik gewoon niet verdragen op/in de fiets.
    Wel heb ik net als Ronny altijd een buff over de oren in de velomobiel.

    Groeten, Adri.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wat je nog eens kan proberen is een bone conducter koptelefoon. Je wordt daar niet doof van en kan je oren open houden voor verkeer of juist tegen de wind beschermen met oordoppen. Voordeel van een koptelefoon is ook dat je anderen niet stoort. Het gebruik van open muziek op een camping? Meestal staat wel in het reglement dat dat niet mag. En terecht. Ik kom daar voor mijn rust, niet om andermans gruwelijke muzaksmaak aan te moeten horen. Zulke speakers associeer ik met a-sociale jeugd. Ik vind zelfs dat die dingen verboden moeten worden. Niet in de open lucht gebruiken, ook niet in je tuin. En: binnen muziek aan, dan ramen en terrasdeuren dicht!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Belle, wat die camping betreft, dat deed ik welgeteld één keer, toen ik zo goed als alleen stond. De dichtste buur stond minstens 50 m verder. Het heeft niet lang geduurd: ik was al ruim een week onderweg en apprecieerde de omgevingsgeluiden meer dan de muziek ;-)
      Ik erger me ook vaak aan luidruchtige buren die je hun muzieksmaak willen opdringen. En dat is heus niet enkel bij asociale jeugd dat je zoiets meemaakt: familiebezoek en BBQ betekenen voor sommigen automatisch muziek in de tuin.

      Verwijderen