evaluatie: de E-Orca na dik 10.000 km (2)

Laten we beginnen met de nadelen van de Orca.

Hij is relatief zwaar: 39 kg zonder ondersteuning en 47 met. In ons vlakke land maakt het weinig uit, maar een keer er klimmen bij komt, voel je elke kilogram. Ook bij elke versnelling tellen de kilo's, maar precies daarvoor dient de e-ondersteuning.

Aerodynamisch is een Orca ook niet optimaal: te breed, te hoog (groot frontaal oppervlak) en te kort. Dat maakt een Orca relatief traag. Die naam heeft een Orca ook: net als de Sunrider en Leitra is het geen velomobiel voor wie snelheid boven alles stelt. Let wel: dit is geen fout, maar een bewuste keuze. Het kan wel als een nadeel beschouwd worden.

Het is slechts een vermoeden, maar de transmissieverliezen lijken me relatief groot. Bij de Quest is Velomobiel.nl jaren geleden niet voor niets overgestapt van een tussenas naar één lange ketting met de derailleur bij het achterwiel. Er zitten ook heel wat kettingwieltjes en -spanners op beide kettingen. Ook de Rohloffnaaf heeft een lager rendement dan een derailleur (indien beiden in perfecte conditie verkeren). Dat betekent telkens wat extra weerstand. Dat veranderen betekent wel een radicaal ander concept. Ook hier weer: de e-ondersteuning vangt dit grotendeels op. Maar de suboptimale aerodynamica en de waarschijnlijke transmissieverliezen zijn er wel. Dat kun je niet ontkennen.

Door het hele concept is het zwaartepunt niet echt laag (een DF, WAW, Milan, ... doen het op dat vlak heel wat beter) en dat heeft gevolgen voor de bochtstabiliteit. Dat wil absoluut niet zeggen dat de Orca het slecht doet, maar hij is niet bij de beste van de klas. Alles is relatief: Arjan Vrielink beweerde dat je het op een bochtig circuit moet kunnen halen van een Quest, gewoon omdat die veel meer moet vertragen bij elke bocht. Hoe korter de bochten, hoe groter het verschil zal worden. De anderen die hiervoor opgenoemd werden, zal je er niet uit rijden.

Anders gezegd: wil je races rijden, dan doe je dat niet met een Orca. Nog anders uitgedrukt: als je kijkt hoe snel je rijdt met een gegeven vermogen (zeg 150 W), zal de Orca ook niet vooraan eindigen.
Een slak is het dan ook weer niet: over de hele week draait mijn bewogen gemiddelde (gps-waarde) rond de 31 km/u. Deze week was het zelfs 33 km/u over ruim 200 km. Dat omvat voornamelijk, maar niet uitsluitend, woon-werk verkeer. Of dat snel of traag is, moet je over dezelfde route vergelijken met andere transportmodi, maar dit wist ik dus al van bij de aanvang.

Tot voor kort was er slechts één servicepunt voor de hele Benelux. Dronten is, vanuit Gent bekeken, niet echt naast de deur. Nu is Fietser.be erbij gekomen, wat dit bezwaar opvangt. Dat ligt uiteraard niet aan de Orca zelf, maar het maakt wel wat uit voor het gebruik ervan. Gelukkig hoeft een Orca amper onderhoud. Wat hierbij wel van belang is, is dat  heel weinig standaardonderdelen gebruikt worden: zelfs de Rohloffnaaf is een aangepaste versie. Dat betekent dat je voor bijna alle wisselstukken afhankelijk bent van Flevobike. Ik kan maar hopen dat ze nog lang meedraaien in de sector.

Een klein bezwaar, maar wel van belang bij de occasionele groepsuitstappen, is dat Flevobike nog altijd geen remlicht kan leveren. Omdat je bij een VM niet ziet dat iemand stopt met trappen, is dat toch belangrijk. Extra opletten is het bij mensen die gewoon zijn om op het remlicht af te gaan: ze kunnen lelijk verrast worden als ze merken dat de Orca vertraagt zonder dat er een rood lampje gaat branden. Je leest tenslotte geregeld over kop-staart aanrijdingen tussen velomobielen in een groep.
De heren bij Flevobike kennende, is het wellicht een kwestie van ontbrekende tijd. Een keer ze er hun zinnen op zetten, zal ook het remlicht tot het beste horen.

Ik heb ervaren dat de kap werkt als klankkast en de rijgeluiden versterkt: rijden met het deksel omhooggeklapt (niet aan te raden in het verkeer en met veel wind) maakt een Orca veel stiller. Vermoedelijk is het een combinatie van resonantie (de wanden vormen een redelijk groot vlak) en de vorm die de rijgeluiden naar de bovenkant stuurt. Een idee is om, net als bij de WAW, die kap binnenin met akoestisch vilt te bekleden. Ik ben benieuwd of dat verschil kan maken.
Hierbij moet ik wel opmerken dat een Orca niet meer lawaai maakt dan andere velomobielen, eerder minder. Het streven blijft wel een minimale geluidsproductie. Uiteraard werken oordopjes ook, maar die doen niets aan de oorzaak.

Occasioneel had het deksel last van lift, bij sterke zijwind. Het is slechts enkele keren gebeurd, maar het kan wel als een negatief punt aangehaald worden. Anderzijds vermoed ik dat dit het geval is bij windsterktes waar je met pakweg een Quest niet meer buitenkomt.

Foto: Flevobike (Andre Vrielink)

Het belangrijkste nadeel voor velen is de hoge prijs. Tijdens de voorbereidende fase werd al snel duidelijk dat die voor andere velomobielen even hoog oploopt indien je dezelfde componenten erin wil. Het kan natuurlijk goedkoper, maar dan niet door hetzelfde te nemen bij een andere fabrikant, wel door een aantal zaken weg te laten of door een goedkopere oplossing te kiezen: geen e-ondersteuning (ruim € 2000), geen Rohloff, geen afgeschermde ketting, ... Die keuze maakt elk voor zich, maar de consequenties horen er dan bij (voornamelijk meer onderhoud). Comfort heeft zijn prijs en dat moet je aanvaarden. De hoge aanschafprijs is er mee door het afwerkingsniveau. Dat betekent dat in principe de onderhoudskosten (ook tijd voor onderhoud moet je meerekenen) lager liggen. Het blijft echter een feit: wil je een Orca, dan betaal je minstens € 7.850 ervoor en dat is een pittige basisprijs.

Daarnaast waren er nog enkele pannes: de falende ondersteuning bij de aanvang, de knoppen op de stuurknuppels die stuk gingen, enkele lekke banden... Dat zijn geen nadelen, maar defecten. Niets zegt echter dat er bij een andere VM minder zouden optreden. Een lekke band heeft bijvoorbeeld niets met de Orca op zich te maken. Dat komt met elke fiets, trike, velomobiel, ... voor.

Als je al die bezwaren samen bekijkt, zouden sommige kunnen opgevangen worden door het kiezen voor een ander model. Andere zijn inherent aan het concept (geluid, bijvoorbeeld). Wil je die niet, dan wordt een velomobiel - om het even welke - uitgesloten.
Een aantal negatieve punten zijn echt voor verbetering vatbaar (het ontbrekende remlicht om er één te noemen), terwijl andere het gevolg zijn van ontwerpkeuzes. Ofwel aanvaard je die, ofwel kies je voor een ander ontwerp en dus een andere velomobiel.