vrijdag 30 oktober 2015

Wielen maken: retrospectie

Als je een wiel nodig hebt, dan koop je dat. Velg versleten, naaf stuk, ... meestal is een nieuw wiel hooguit even duur als de boel laten vervangen, want het inspaken kost ook tijd en geld.

Een standaardwiel maak ik dus niet. Ik zie er het nut niet van in. Tenzij, natuurlijk, indien het als oefening bedoeld is.

Als het 'specials' zijn, wielen die niet zomaar in de handel te krijgen zijn, wordt het een uitdaging. Dan ga ik aan het wielen vlechten. Leuk werk. Zen.
Je leert hoe een wiel werkt.
Je leert waar je op moet letten bij een fiets.
Dat het geen slechte zaak is om af en toe eens de spaakspanning te controleren.
Dat de slag uit een wiel halen vaak niet zo moeilijk is.

Specials dus. Een overzicht tot vandaag.

Giant fiets van dochterlief

Doel: een wiel (na een aanrijding) met naafdynamo opnieuw bruikbaar maken. Dit was een eerste oefening met beschikbaar materiaal. De uitdaging: valt met zo'n velg nog iets te doen?


Het gedemonteerde wiel
Tijdens het spaken
Oude vork als wielrichter
Het wiel heeft het toch een drietal jaren uitgehouden tot de verbinding op de velg loskwam. Nadien werd het wiel opnieuw gespaakt met een nieuwe velg.

Gforce trike

Doel: een naafdynamo inbouwen. Vooraan was dat uitgesloten wegens de enkelzijdige ophanging met een specifieke maat.


Shimano FH-C811 achternaafdynamo

eFAW (Flevobike Alleweder ofte A2)

Tussendoor: een euvel van de standaard velomobielwielen (bij vele modellen gebruikt). De spaakkoppen van de spaken op de binnenste flens, met de koppen aan de buitenkant, breken af.

Typisch probleem

De oorzaak: de flens is te dun, waardoor de knik in de spaak niet tegen de flens aan zit. Hierdoor worden de spaken onderworpen aan krachten waar ze niet voor ontworpen zijn.

De oplossing: spaakringen tussen de flens en de 'elleboog' in de spaak steken.

Messing ringen

Een behandeld wiel.
Het resultaat: nooit meer brekende spaken.

Doel: een NuVinci N360 naaf in een 406 velg inbouwen.

Alles nieuw: velg, spaken, nippels en naaf


Dit wiel vormde de grootste uitdaging. Ik wilde een bredere velg en die was niet zomaar te vinden. Het aantal spaakgaten moest dan ook nog overeenkomen met de naaf, die ik al liggen had. Tenslotte moest ik in dit geval de spaken zelf op lengte maken en er draad op rollen.

Trek Manhattan (stadsfiets) van zoonlief

Na een slippertje plantte hij zijn voorwiel in de wielkast van een geparkeerde auto. De knik in de velg was onherstelbaar.

Geplooide velg
Er moest een nieuwe velg in komen. Door het specifieke spaakpatroon - in groepen van 4 -, was een nieuw wiel niet evident. Daar bovenop ging het om een wiel met naafdynamo en rollerbrake. Dat is niet zo makkelijk te vinden. Die onderdelen zijn ook wat duurder en ze waren in goede staat.
De spaken en de naafdynamo werden opnieuw gebruikt.


Spaken overzetten
Wiel uitlijnen

R+M Birdy Speed

Doel: specifieke naafdynamo (Shutter Precision SV-8) inbouwen. Daarnaast kwam bij 'de Ligfiets' nooit een antwoord van de invoerder op de vraag naar leverbaarheid van een wiel met naafdynamo.

Links de SV-8 en rechts de originele naaf
Het resultaat

Challenge Seiran 24

Doel: ook weer een naafdynamo inbouwen. De donornaaf (SRAM d-Light D7) werd ingespaakt met behulp van de originele velg en spaken.


Demonteren van het (voor-)wiel

Tot op heden mag ik zeggen dat alle wielen het zonder problemen blijven doen. Enkel het allereerste (van de Giant van dochterlief) is nadien nog onder handen genomen. In dat geval mag het een wonder genoemd worden dat de velg het nog al die tijd uitgehouden heeft.

Nog een gevolg: op de Orca na zijn alle fietsen in huis nu uitgerust met een naafdynamo. Ik sta er nog verbaasd van als mensen niet op de hoogte blijken te zijn van het bestaan hiervan.

14 opmerkingen:

  1. Ondertussen ben je wel een ervaren wielvlechter. Leuk!
    Bij mij ook (bijna) geen fiets zonder naafdynamo.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hier dus ook: enkel niet in de Orca, want daar is het niet mogelijk.

      Verwijderen
  2. Ik heb nog een oude fiets die ik alleen maar buiten onoverdekt kan stallen; die heeft nog een Axa HR Dynamo met gloeilampje (nog geeneens Halogeen) voor en gloeilampje achter. Als ik iets ga updaten daaraan is het wel de koplamp.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De oudste lamp die ik gebruikte (al jaren niet meer) is een Lumotec Oval halogeenlamp. Als ik die vergelijk met de recente Luxos U is het verschil spectaculair!

      Verwijderen
  3. Veel mensen wegen het ook af als "de lampjes van de Aldi zijn maar €4 en dan heb ik geen dynamo nodig"
    Praktijk; ze rijden zonder licht.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat heb je waarschijnlijk evengoed met dure lampen, als ze maar op leeg rakende batterijen werken ;-)

      Verwijderen
  4. Ik heb het idee dat het uitslijten van spaakgaten (net als het het breken van de spaken en bandenslijtage) van de voorwielen van een velomobiel (zoals je Alleweder) ook komt door de Macpherson-ophanging. Daarbij worden de wielen telkens iets naar elkaar toe getrokken bij het inveren.
    Mijn Action achterlichtje (van minder dan €4,00) aan de tas blijft trouwens prima werken CV!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat inveren gebeurt als de fiets rijdt. De wielen draaien dan een krijgen de tijd om de (mits goed ontworpen) minimale spoorbreedte verandering zonder grote krachten op te vangen. Daarbij zou die kracht ook niet overeen komen met de spaken die breken. Spaakbreuk bij driewielers heeft voornamelijk te maken met de zijdelingse krachten in de bochten.

      Verwijderen
    2. Ik ben het wel eens met je stelling over de rolweerstand van vloeibare latex maar hier weer niet.
      Die ophanging wordt al veel te lang kritiekloos gekopieerd bij het uitkomen van een 'nieuw' model n.m.m. Je ziet dat trike-producenten in dit opzicht veel innovatiever zijn en het probleem van de variërende spoorbreedte eigenlijk opgelost hebben.

      Verwijderen
    3. Ik heb me inderdaad even vergist in welke spaken de krachten op vangen bij spoorbreedte verandering bij het inveren .Dit zijn inderdaad dezelfde spaken (de spaken aan de kant van de fiets) als bij het nemen van bochten.
      Overigens heb je dit niet alleen bij een Mcpherson ophanging. Als je bij een double wishbone ophanging een beetje een laag rol-punt wil hebben kan je dit nog veel extremer hebben.
      Over welke innovatieve trike producenten heb je het dan, Ik ben wel nieuwsgierig.
      Overigens is het net als met veel andere keuzes die je bij het ontwerpen moet maken ook bij geveerde sturende wielen zo dat elke keuze een compromis is.

      Verwijderen
  5. Spaken opnieuw gebruiken zou ik niet zo snel doen, zeker als ze uit een wiel komen waar regelmatig spaakbreuk bij voorkomt. Eigenlijk is na de eerste spaakbreuk het wiel al niet meer echt betrouwbaar. Het is vaak het begin van het einde, de spaken hebben een te grote belasting gehad bij de eerste breuk. Helemaal opnieuw spaken met nieuwe spaken is dan de enige remedie. Dit is althans mijn ervaring met racefiets wielen. En ja, met een 100+ kg berijder gaat er wel eens wat kapot...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik hou graag ook rekening met het gebruik. Het is tenslotte enkel voor mezelf en niet voor een commerciële toepassing. Ook in het wiel van de Seiran gebruikte ik de spaken opnieuw. Nu heeft die fiets niet veel kilometer gemaakt en ik weeg ook niet veel. Specialisten zullen hier veel meer over kunnen vertellen, maar ik veronderstel dat het feit dat het gaat over een wiel voor een één- of meersporige fiets ook van groot belang is (meersporig betekent een zeer grote zijdelingse belasting in bochten), net als de wieldiameter en het aantal spaken. Maar je hebt zeker gelijk: met nieuwe spaken loop je veel minder risico.

      Verwijderen