dinsdag 31 juli 2012

Velomobielen: stevigheid, veiligheid, ...

Even wat bedenkingen, gebaseerd op wat ik her en der gesprokkeld heb, niet bedoeld om te stoken, maar gewoon om even na te denken over veiligheid.

Geregeld duiken berichten op over Quests die in ongevallen betrokken raakten. Dat kan eenzijdig zijn (geen andere weggebruiker bij betrokken) of een aanrijding. Dat er veel Quests in opduiken, is niet moeilijk: dit is wellicht de meest verkochte velomobiel op dit ogenblik.
De schade oogt dikwijls heel spectaculair. Strada's en Mango's worden volgens hetzelfde recept gebouwd, dus bij een aanrijding krijg je eenzelfde schadebeeld.

Ikzelf gebruik een A2 Alleweder. Aluminium dus en dat reageert anders bij onzachte aanrakingen. Het geeft mee en plooit, waar de polyester/glasvezel-huid van de voornoemde modellen versplintert. Foto's genoeg hiervan en er hoeft echt niet veel voor te gebeuren.

Ontmoeting met een paaltje (laatste ligfietstreffen Gentseliggers)
Anders nog gaat het bij de producten van Flevobike (Versatile en Orca) en Fietser.be - de WAW. De huid van die laatste machine worden gemaakt in aramidevezels: taai en elastisch.

Onlangs wierp ik een blik in zo'n WAW. In de stroomlijn - die heel praktisch uit een centraal gedeelte en een afneembare voor- en achterkant bestaat - zit een kooiconstructie gelamineerd. Dat is al een eerste beveiliging bij ongevallen, net als bij een auto. De stroomlijn zelf is gemaakt van Kevlar (aramide), wat veel elastischer is dan glasvezel of carbon. Dat betekent dat een "touchdown" of een lichte aanrijding niet noodzakelijk tot zware schade, scheuren of barsten leidt: het materiaal is veerkrachtig. Is de aanrijding ernstiger, dan werken de neus en staart als kreukelzones, waarna de kooiconstructie de energie absorbeert. Omdat in de neus en staart geen buizen verwerkt zijn, doen die dienst als kreukelzone.

Een bijkomend voordeel van aramide is dat het materiaal ook erg slijtvast is.

Natuurlijk maakt het koetswerk maar een klein deel uit van wat een velomobiel veilig maakt/kan maken, maar het is wel een belangrijk aspect. Andere beschouwingen komen wel een andere keer aan bod.
De vraag is ook wat dit theoretische verschil in de praktijk betekent.

Materiaalkeuze zou dus ook wel een onderwerp kunnen zijn voor het Velomobileseminar ? Allicht heeft ook velomobiel.nl een bewuste keuze gemaakt voor het materiaal, maar ik heb er geen idee van wat hiervoor de beslissende argumenten waren.

Nog een alternatief is het systeem dat Trisled toepast voor hun jongste product: de Rotovelo. Hier wordt ABS gebruikt net als bij een kajak. Dat materiaal is, gebaseerd op mijn kajak-ervaringen, zo goed als onverwoestbaar. Het nadeel is dan weer dat de stroomlijn zwaarder is. De Rotovelo is ook niet echt een velomobiel, maar een trike met stroomlijn.

4 opmerkingen:

  1. Jan,
    Materiaalkeuze voor een velomobiel wordt ingegeven door veel factoren. Prijs, gewicht, verwerkingsmogelijkheden. Met glasvezel, aluminium en PE is waarschijnlijk het voordeligst in serie te bouwen, een triplex body voor enkele stuks. Carbon is het lichtst en in sandwich gebouwd het sterkst, het snelst, maar ook het duurst.
    Bij de snelste fietsen moet worden nagedacht over kreukelzones en andere veiligheidsvoorzieningen. Niet voor niets zit er nu in de Velox2 een vierpunts gordel.
    Je zou zelfs kunnen denken aan een airbag.
    Groeten,
    Wim

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wim, daar heb je een argument dat nog een ander aspect behandelt: steek je een gordel in zo'n voertuig, dan kan dat het gebruiksgemak hinderen. Bij de Velox2 is dat van geen tel, want die dient slechts één enkel doel en comfort is daarbij van geen belang.
      In een VM door dagelijks gebruik wordt dat een andere zaak. Dat én het feit dat elk extraatje ook weer geld kost bij een machine die zo al niet goedkoop is (vergeleken met een conventionele fiets en een eenvoudige auto).
      De vraag is eigenlijk: een WAW, Strada en Quest liggen grosso modo in dezelfde prijsvork en toch kozen de fabrikanten ander materiaal voor de stroomlijn. Wat zijn hun redenen hiervoor ?

      Verwijderen
    2. Het antwoord op die vraag kan alleen Velomobiel.nl zelf geven.

      De Alleweder is oorspronkelijk ontwikkeld als 365 dagen fiets met standaard in de winkel verkrijgbare onderdelen en materialen die redelijk eenvoudig door iedereen zelf in elkaar te zetten zijn.
      De unieke Quest mal is volledig handgevormd tot in de kleinste details. Zeer arbeidsintensief. Het vormen van de body is een vakkundig en specialistisch werk.
      Het idee achter de Versatile is geheel anders, daar is de productiesnelheid de drijvende factor geweest. Zoals in de auto industrie toegepast.
      Al snel bleek de toen gekozen methode en materiaal, niet naar wens. Passingen en vormvastheid viel tegen. Kosten stegen evenals het gewicht van de fiets.

      De polyester Quest e.d. zijn wel degelijk versterkt met 'spanten' zoals in een kano. Voor vormvastheid van de slappe polyester body, maar ook ter bescherming van de rijder bij een ongeval. De minder versterkte neus en staart zijn ook hier een kreukelzone gebleken in de praktijk.
      De Trisled wordt idd zoals een (goedkope huur) kano gebouwd van ABS (oorspronkelijk ook in de Versatile verwerkt)

      Een verschil in de Quest is nog de versies (3x20 inch wielen) met volledig alu frame/ruggegraat waar de stroomlijn aan is opgehangen en de huidige serie (26 inch achterwiel) met zelfdragende body/stroomlijn.
      Tot nu toe is gebleken dat zowel in glij- als impact situaties de body afdoende protectie gaven aan de rijder.
      De keren dat de fiets zelf serieuze verwondingen aan de rijder toe heeft gebracht is numeriek verwaarloosbaar. Gebroken been aan de stuurstang diverse schouder verwondingen aan het instapgat. Het hoofdletsel is een punt van discussie.

      Er is mij 1 Quest bekent waar een 3 puntsgordel in zit en een rolbar bovenop gemonteerd is n.a.v. een ernstig ongeval. Meer uit vrees ingegeven dan zinvol. Toch kan ik me er iets bij voorstellen bij ritten door bergachtige gebieden met snelle afdalingen. Klapband? Plots slecht wegdek? Te snel genomen onverwacht scherpe hairpin? Of een simpel mechanische oorzaak....brrr!

      Verwijderen
    3. Velomobiel.nl kan uitleggen waarom zij kozen voor glasvezel/polyester (of carbon); fietser.be kan verklaren waarom de WAW in aramidevezels (met carbonversterkingen) gebouwd wordt; Alligt heeft een reden om voor aluminium te kiezen, ...

      Het moeilijke is inschatten in hoever die diverse materiaalkeuze een impact heeft op veiligheid en schadegevoeligheid van het koetswerk. Elke producent geeft uiteraard voorkeur aan de eigen keuze.

      Verwijderen