Donker en zo - deel 2 voor de E-Orca: accentverlichting

Dit is dus het nieuwe project...

Zoals ik in een vroegere post meldde, werd o.a. op de stand van Fietser.be (tijdens de autoluwe dag in Gent) continu opgemerkt dat zo'n ding toch wel gevaarlijk is, wegens "onzichtbaar" (gek dat iedereen er dan continu naar wijst en naar me zwaait). Dat was echt niet de eerste keer dat men dat zei.
Om van het constante gezeur over de moeilijke zichtbaarheid - terecht of onterecht - af te raken, wilde ik mijn Orca met extra lampjes uitrusten.

Fase 1: het idee uitwerken

Na een tijdje broeden en rondneuzen op het wereldwijde web, op zoek naar middelen om de Orca bij duister beter zichtbaar te maken in het verkeer, kwam ik tot het volgende:

• de bijkomende verlichting dient enkel om gezien te worden, niet om te zien (de Cyo's vooraan voldoen hiervoor ruimschoots).
• aansluiten op het 12V boordsysteem maakt de toevoeging nodeloos complex, dus wordt het verlichting op batterijen.
• de huidige - en interessante - trend is om de verlichting oplaadbaar te maken: LiPo of LiIon accu's oplaadbaar via USB. Dat maakt het veelzijdig: beter voor het milieu dan wegwerpcellen (zeker beter dan knoopcellen) en zowel via pc als via het net op te laden. Liefst heb ik ze wel met een aanvaardbare autonomie, zodat je niet na een uurtje met lege accu's geconfronteerd wordt.
• de verlichting moet zo hoog mogelijk gemonteerd worden, zodat ook de hoogte van de Orca duidelijk wordt en dat hij van ver zichtbaar is.
• De lampen moeten vooral kunnen knipperen. De bestaande verlichting geeft continu licht, dus een aanvulling met knipperlicht (vaste frequentie of op een andere manier) maakt het geheel opvallender. Het licht mag ook niet verblindend zijn - liefst geen puntbron dus -, maar moet wil vanaf een ruime afstand zichtbaar blijven.

Dus bedacht ik, zoals vele velonauten voor mij, een manier om een "mast" op de Orca te maken, hoog genoeg om het witte lampje over het dakje heen zichtbaar te maken (pakweg 15 à 20 cm). Achteraan is er geen enkele hindernis.
De lampen moeten zichtbaar zijn over een zo groot mogelijke hoek in het horizontale vlak, zodat meteen de zijdelingse zichtbaarheid ook verbetert. Indien dat lukt, hoef ik niet aan de slag met ledstrips in het dakje.

Dat maakt dat ik mezelf twee opdrachten gaf:

• een esthetische (nou ja), kwalitatieve mast uitdenken die de lijnen van de Orca zoveel mogelijk respecteert.
• verlichting zoeken die aan de hierboven omschreven vereisten voldoet (dat komt verder).

Het is jammer dat een gaatje moet gemaakt worden in de huid van de Orca, maar het kan niet anders. Lijmen laat ook sporen na en een lijmverbinding op dat gladde oppervlak vertrouw ik niet. Mocht het tegenvallen, dan kan het gaatje altijd dichtgemaakt worden met een rubber dopje. Lijmsporen gaan over een groter oppervlak en zijn dus lastiger weg te werken.

Het begin van de werken: een gaatje in de Orca

Mijn eerste idee was dit: omdat de meeste batterijverlichting bedoeld is om op een buis te klemmen (stuur, zadelpen en dergelijke), zou gewerkt worden met een buisje van 22 tot 37 mm en niet met een glasvezelstok. Het buisje op zich is geen zo'n probleem, maar wel hoe ik dit op een degelijke manier op de Orca, achter de kap, kan monteren en hoe ik het bovenaan kan afsluiten. Het hele idee was al aardig uitgewerkt, als concept, maar Ben, bij Fietser.be, vond dat veel te ingewikkeld en te lomp.
"Gebruik toch gewoon een glasvezelstaaf", was zijn commentaar. Om die vast te zetten op de romp bezorgde hij me wat materiaal van ICE, dat gebruikt wordt om extra verlichting op de vlaggenmast van hun trikes te monteren.

Glasvezelstaaf met ICE klemringen

Dit zijn kunststof ringen die met een 5mm schroef vastgeklemd worden rond de staaf/mast. Zo  gebruik ik er twee om de verlichting (wit en rood) op te bevestigen en nog twee om de mast op de Orca vast te klemmen; eentje aan de buitenkant en eentje langs binnen. Volgens Fietser is dit een manier die de zichtbaarheid sterk verbetert: niet alleen gebruik je hierop knipperlichten - als aanvulling op de vaste verlichting -, maar de glasvezelstaaf beweegt ook nog eens, waardoor dit nog meer opvalt.

Het belangrijkste probleem dat moet opgevangen worden: een mast met verlichting op het uiteinde is een hefboom. Omdat een velomobiel rijdt en de weg niet effen is, zal de massa - hoe gering ook - van de buis en de lampen een kracht uitoefenen op het aangrijppunt met de glasvezelhuid.

Een eerste test maakte enkele zaken duidelijk:

• de mast is te lang en beweegt daardoor te veel. Dat belast het bevestigingspunt.
• door de flexibiliteit rammelde de staaf tegen de rolbar en dat is irritant.

Fase 2: terug naar de tekentafel

Het ontwerp moest dus aangepast worden. Tussen de fietsonderdelen lag nog een oud Gazelle fietsstuur waar ik een eind buis van afzaagde. Dat ging over de glasvezelstaaf en werd boven- en onderaan vastgeklemd tussen de plastic ringen van ICE. Zo had ik een buis met een geschikte diameter om de lichtjes op vast te maken. Daarvor zijn ze voorzien van een siliconen spanriempje. De lampen worden dan in een houder op dat riempje geklikt.

Die constructie leek het goed te doen. De lampjes zitten op een geschikte hoogte en het geheel is stabiel.

Fase 3: de voorlopig definitieve versie

De eerste lange testrit, naar het werk (23 km) maakte korte metten met mijn idee: de buis draaide rond de glasvezelstaaf dat het een lieve lust was. Wit naar voor en rood naar achter, maar ook wit naar links en rood naar rechts of wit naar achteren en rood naar voren.
Niet goed.

Fase 4: Bens idee, versie 2

Ben kwam dan met de volgend inval: "we trekken gewoon draad op die glasvezelstaaf en draaien die in een blindklinkmoer". Ik had er mijn twijfels bij, maar het leek heel eenvoudig en daardoor mooi. Woensdag, na het werk, werd het klusje geklaard en het zag er goed uit.

Het gaatje kon mooier, maar uiteindelijk zie je hier niets van

Donderdag werd ook deze versie getest op de woon-werk verplaatsing. Toen bleek mijn vrees werkelijkheid te worden: de schroefdraad op de staaf was half weggesleten na de rit, zoals je op de foto duidelijk kunt zien.

Weggesleten schroefdraad

Gelukkig zat de staaf er nog op, anders waren de lampen al verdwenen... Ook nu waren de massa en de hefboom te groot.
Terug naar af.

Fase 5: de definitieve versie

Uiteindelijk kwam ik terecht bij wat op de WAW ook gebruikt wordt: een eind aluminiumbuis met een draadstang erdoor.

De ingrediënten:

• een eind aluminiumbuis van 22mm diameter
• twee ringen voor de uiteinden (worden bij Fietser.be gebruikt om de spiegelsteunen te bevestigen)
• een eind draadstang
• een rondsel (ongeveer 30mm)
• een stukje zelfklevende klittenband, dat tussen het rondsel en de romp zit, op het rondsel gekleefd. Dit kon evengoed een stukje butylrubber of een ander zacht materiaal zijn.
• een M6 blindklinkmoer
• twee M6 moeren, waarvan één met nylon borgring

Het geheel wordt vastgezet in de blindklinkmoer, met een rondsel ertussen om de druk op te vangen.

Neen, er zit geen ventiel op. Dit is om het uiteinde af te schermen.

Het is minder elegant dan een dunne glasvezelstaaf, maar het geheel zit muurvast en er zijn geen kunstgrepen nodig om er de lampen op te klemmen.

De verlichting

Voor de verlichting koos ik voor de Moon Comet: COD led verlichting met veel leds per lamp. Toch wegen de lampjes, batterij inclusief, amper 30g. De tol die daarvoor betaald moet worden, is een eerder beperkte autonomie (pakweg 5u in knipperstand). Omdat de lampjes, helemaal volgens de recentste trend, via USB opgeladen worden, is dat weer niet zo erg, temeer daar ze behoorlijk wat licht produceren. Dit is heel wat anders dan het AXA Sport lampje dat ik op de Alleweder gebruikte!

De lampjes, zonder bevestigingsmateriaal

Beide lampen aan, op de laagste stand

Alleen: ze kosten tussen € 50 en € 80 voor een set. In China vond ik ze voor € 30 en ze werden ook nog eens gratis opgestuurd. Moon is vermoedelijk een handelsmerk, want in China heten ze Raypal.
En ik wil de lokale handelaars wel steunen, maar in dit geval was het prijsverschil toch wel erg groot.

In elk geval is er nu zowel voor- als achteraan meer licht en dat vanaf verschillende hoogtes.

Zoals zoonlief het stelde: "het zal wel gaan, zeker? Nu heb je maar liefst drie lichten vooraan!".

Nog met de glasvezelmast, maar voor het lichtbeeld maakt dat geen verschil

Door de combinatie van een vast en een knipperend licht merk je de Orca ook sneller op. Doordat de bijkomende verlichting op een "normale" hoogte zit - ongeveer op stuurhoogte voor een bukker -, loopt ze ook sneller in het oog: mensen zijn namelijk gewoontedieren, die dus altijd fietslichten op dezelfde hoogte verwachten.

Mogelijk kort ik de mast nog een eindje in, maar daarvoor wil ik eerst nog wat zo rijden.

Voor Orcarijders die dit ook willen doen: let goed op! Net achter het deksel zit in de "smurfenmuts" een rolbeugel. In het midden is die open en daar komt een kabelbundel uit die loopt naar de knipperlichten en het achterlicht. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je in die bundel boort, want dan heb je pas problemen.

Enkel - ooit eens - een remlicht toevoegen staat nog op het verlanglijstje. Ik wacht hiervoor tot Flevobike zelf wat ontwikkeld heeft. Zoals André meldde, is er al een eerste versie, maar dan enkel voor de Magura schijfremmen.

Voor de rest is de Orca af.

Nota: een alternatief dat me interessant lijkt, is het gebruiken van 12V leds, zoals Fietser.be ze toepast in de spiegelsteunen. Zo zou je  een witte led naar voor en een rode naar achteren in de buis kunnen inbouwen. Dat vraagt weinig vermogen, is minder manifest aanwezig en de bedrading kan intern weggewerkt worden. Dit zou samen met het achterlicht kunnen geschakeld worden. Zo kun je alles vanuit de fiets bedienen. Met de huidige oplossing moet de extra verlichting op de lampen zelf in- en uitgeschakeld worden.