Oud en nieuw

Een mens leert altijd bij. Deze keer zat het zo: tegenwoordig worden dynamo-aangedreven fietslampen gemaakt voor een tweedraadssysteem. Vroeger, toen de dieren nog spraken, werd er maar één draadje gebruikt. Het andere contact noemden we de massa. De stroom liep dus van de dynamo langs de vork, door het kader, naar de lamp(en). Omdat er zoveel punten waren die slecht contact kunnen geven, is het tweedraadssysteem veel bedrijfzekerder.

Naafdynamo's zijn zo ongeveer een recent fenomeen (hoewel o.a. Sturmey Archer die al lang maakte) en werken dus met dat modernere principe.

Gegeven: een retrofiets, met een onlangs geïnstalleerde retrokoplamp en als upgrade - omwille van de bedrijfszekerheid in winter en ontij - een naafdynamo. 

Resultaat: het werkt niet.

Gelukkig had ik me wat ingelezen en had ik dus geleerd dat Shimano naafdynamo's niet enkel beschikken over contacten voor + en -, maar ook via de naaf een massaverbinding maken. Als je dan een tweedraadsverbinding maakt en daar bovenop nog eens een massaverbinding hebt, dan werkt het licht niet...

De remedie was heel eenvoudig: maak er een enkeldraadssysteem van (enkel de + aansluiten) en zie, het licht scheen weer.

Theoretisch kon ik ook de lamp tegenover de massa isoleren, maar dat is dan weer de moeilijke weg om tot hetzelfde resultaat te komen.
Het resultaat is uiteindelijk dat er een moderne stroombron gebruikt is om op de ouderwetse manier elektriciteit tot bij de lamp te brengen.

wieltje herstellen: slot

Zo. Sinds vandaag zit het herstelde wiel in de fiets.

Daar kwam toch één en ander bij kijken. Ik maakte beelden van enkele stappen en onderdelen.

Beeld 1: de richtbank. Onderaan de schroevendraaier die gebruikt werd om de laterale en hoogteslag te meten.

Beeld 2: de fiets met het afgewerkte wiel erin. Een fietslift is erg handig om een juiste werkhoogte in te stellen.

Op de foto zit de originele (Axa-)dynamo er nog op. Die is ondertussen verwijderd.

Een probleem was dat een naafdynamo continu stroom levert indien je die niet in en uit kunt schakelen. De koplamp op de fiets is een heel simpel retromodel, zonder schakelaar. De fietshandelaar bezorgde me een gerecupereerde Shimanoschakelaar voor op het stuur.

Beeld 3: de lichtschakelaar

Met oranje knop: de lichtschakelaar

Ik reed net enkele honderden meters op de aangepaste fiets: de remmen werken naar behoren. De resterende slag op het wiel voel je niet. De lichtschakelaar werkt ook zoals verwacht.

Op de trike bestaat hetzelfde probleem. De B&M IQ Cyo die ik kocht, is een versie zonder schakelaar noch sensor. De switch die erop staat, dient enkel om het standlicht te bedienen. Dus ook daarvoor werd een Shimanoschakelaar aangeschaft in de fietswinkel, maar in dit geval één met sensor, om het nog wat te vereenvoudigen op het vlak van de bediening.

Shimano SW-NX30

De velg voor de trike is ondertussen aangekomen, maar de spaken moeten ook weer besteld worden: een ongewone naafdynamo gecombineerd met een 26" velg heeft natuurlijk een afwijkende spaaklengte (260 mm) tot gevolg.

Taak 1 - herstellen van een wiel en een oude fiets ombouwen tot een fiets met naafdynamo - is afgerond. Taak 2 - een wiel met naafdynamo voor de trike - is lopende.

wieltje herstellen - deel 2

De velg die ik vorige week weer gespaakt heb (dat werd kruis 2), moest eindelijk afgewerkt worden . Tussen de fietsonderdelen lag nog een oude (verende) voorvork. Die werd ondersteboven in de werkbank geklemd en gebruikt om het wiel in vast te zetten.

Op die manier had ik mijn richtbank.

Aan een vorkbeen werd, door middel van een elastiek, een oude schroevendraaier bevestigd. Op die manier kon ik de hoogteslag en daarna de laterale afwijking zo goed mogelijk corrigeren. Zo goed mogelijk, want als je in de vorige post zag in welke staat de velg verkeerde, is het duidelijk dat dit nooit perfect kan worden.

Het wiel draait redelijk mooi rond: er is quasi geen hoogteslag merkbaar en in de breedte zit een tweetal mm afwijking. Ik vrees wel dat de velgrand hier en daar een knik heeft, maar dat is vermoedelijk het gevolg van een niet erg zorgzame behandeling van de fiets in het verleden.

Ten laatste in het weekend - dochterlief heeft morgen haar fiets nodig - wordt het herstelde wiel getest. Indien het goed genoeg is, heeft ze weer een betrouwbare stroombron. Indien niet, moet er een andere velg gehaald worden, maar dat zien we dan wel weer.

koude voeten

Tja. De herfst is in het land en het durft 's nachts al eens flink afkoelen. Flink, dat is tot rond het vriespunt. Als ik dan 's morgens vroeg (7u) naar het werk fiets krijg ik koude voeten.

Voor de rest is het behoorlijk knus: de Streamer houdt veel wind buiten en lijkt een warme luchtbel rond me te vormen. Behalve aan de voeten dus.

Mijn vermoeden is dat de zolen van de fietsschoenen daar voor een groot deel de oorzaak van zijn: de spd-plaatjes en noppengaten zijn van metaal. Zoals gekend geleidt metaal behoorlijk goed en op die manier kruipt de kou binnen.

Maar ook de rest van de schoenen is niet echt op koud weer voorzien.

Dus moest ik ook daarvoor een oplossing vinden. Een eerste voor de hand liggende verbetering is een paar degelijke winterschoenen: wind- en waterdicht en goed isolerend. Zoiets dus

Shimano SH-MT91

Maar uiteindelijk, achter de Streamer, heeft het aspect "waterdicht" geen functie. Die Streamer houdt het water weg van mijn benen. Idem dito voor "winddicht". Het enige wat overblijft, is warmte vasthouden. Daarvoor is een paar nieuwe schoenen wel overdreven.

Het alternatief is simpel: een set schoenovertrekken.

BBB Hardwear schoenovertrekken

Daarmee is het probleem - theoretisch - voor een groot deel opgelost.

De grootste moeilijkheid is, volgens mij, dat je bij het ligfietsen met je voetzolen naar voren ligt en dat dus de metalen delen van de schoen alle kou opvangen. Noppen monteren heeft geen zin, want ik schik niet in modder rond te lopen met de trike onder de arm... Gaatjes dichtspuiten lijkt me een betere oplossing. En de naden rond de plaatjes met siliconen opvullen. En inlegzolen, indien er voldoende ruimte overblijft voor de voeten.

Deze week test ik alvast de overtrekschoenen uit. Stap voor stap, weet je wel. Mocht het uiteindelijk allemaal niet voldoen, dan komen er misschien toch nog andere schoenen, overkill of niet.

wieltje herstellen

De nieuwe naafdynamo moet dus in een wiel komen. Dat zette me aan het denken: op zolder ligt nog een oud wiel, dat een ongeval niet overleefd had. Daar viel wel wat mee te doen - niet voor de trike, maar toch.

Donorwiel, gedemonteerd

Die naaf (Shimano HB-NX21) - en misschien ook de spaken (Sapim) - kon wel gecombineerd worden met het wiel van een oude fiets, stijl Hollandse fiets, die zoonlief geconfisceerd heeft. Maar dan, tijdens het zoeken naar een handleiding voor het spaken van een wiel, vond ik een hint om een velg te richten. Dus waarom niet ? De velg die je hierboven ziet, kreeg ik weer bijna vlak. 

Hoe: eerst en vooral door ze op een vlakke ondergrond te leggen (het terras is vlak genoeg) en op de bulten te gaan staan. Om de velg vlak te krijgen, moet je iets overbuigen, dus werden de laagste punten (2) op blokken gelegd, waarna mijn geringe gewicht het verder buigen bewerkstelligde. Dat moest geleidelijk, anders kon de velg dichtknikken.

Het is in elk geval een mooie oefening in de edele kunst van het wielen maken, toch ?

Alle onderdelen werden net gemaakt (op de bovenstaande foto is de naaf al mooi opgepoetst) en het werk werd aangevat.

Fase 1: 9 spaken van buiten naar binnen

Eén probleem: aangezien ik eerst niet van plan was om het wiel te herstellen, had ik niet gekeken hoe het gespaakt was... Dus was het zoeken en proberen, maar stilaan kreeg het weer de vorm van een fietswiel.

Fase 2: nu zitten er aan beide kanten 9 spaken in

Met veel geduld - sommigen noemen dit zen - en herbeginnen, zoeken en nadenken, kwamen de spaken op hun plaats terecht. De tijd ging snel voorbij, maar eigenlijk is het wel een aangenaam werk.

Fase 3: 27 spaken. Nog 9 te gaan.

Nu zitten ze er alle 36 in en ziet de vorm er ook OK uit. In de loop van de week moet het wiel dan gericht worden: eerst de hoogteslag eruit halen, dan de zijdelingse slag, dan eventuele knikken bijwerken en hopen dat alles goed komt.

Dit wiel zou terecht moeten komen in de oude Giant fiets van dochterlief, die problemen ondervindt met haar versleten zijloper.

Elektrowerken

Wie hier regelmatig volgt, weet dat ik al lang met plannen rondloop om de stroomvoorziening van de trike te verbeteren. Wel: de volgende fase is aangebroken. Tot voor kort vond ik nog slechts één enkele leverancier die de Shimano Di2 achternaafdynamo kon leveren: On Avance in Montpellier, Frankrijk. Alleen: waar die voordien in Oostenrijk verkocht werd aan € 100 (plus € 10 voor de verzending), kost die in la douce France € 130 en die vriendelijke mensen rekenen dan ook nog eens € 30 verzendingskosten ! Dat maakte dat die naaf plots € 160 zou kosten. Iets teveel van het goede vind ik.

De aanhouder wint en na geduldig zoeken stuitte ik op een advertentie van een Duitser, die er twee aanbod voor die prijs ! Na wat heen en weer mailen kreeg ik vandaag dit in handen:

pakje uit Duitsland

Daarin zat tweemaal het volgende:

Shimano FH-C811

De inhoud van zo'n doosje zie je hieronder.

Om het nog eens duidelijk te tonen: hier zonder de verpakking.

Mooi he ! Zoals je ziet gaat het om de metaalkleurige uitvoering, 32-gaats. Vandaag volgt stap 2: een bijpassende velg bestellen bij de fietshandelaar. Daarna volgt het echte werk: een wiel vlechten.

Ondertussen zoek ik uit hoe ik een verbinding kan maken tussen die naaf en de verlichting.

toeter

Deze week kreeg ik een kaartje in de bus, waarop stond dat ik in het dichtstbijzijnde postpunt een pakketje mocht afhalen.

In dat pakketje zat het volgende:

 

Samui Airzound verpakking

Voorlopig kreeg de toeter al een plaatsje.

Airzound: plaatsing hoorn

Op dit beeld zie je de hele plaatsing: de hoorn en bediening op de linker stuurhelft, het luchtreservoir onder het zitje.

Airzound: plaatsing geheel

Om de bediening wat vlotter te maken, komt er wellicht een constructie waarbij de hoorn op de trapboom terechtkomt en bediend zal worden door middel van een kabel, verbonden aan een remhendel. Dat zou vlotter moeten werken, omdat ik dan niet meer moet zoeken naar de knop.

En wees gerust: de 115 dB toeter is een laatste redmiddel. Er zit ook nog een gewone bel op de trike, die in de meeste gevallen voldoende is.

zonne-energie

Het is niet echt het seizoen ervoor, maar goed: ik vond nog een beeld dat het publiceren waard is. In de speurtocht naar manieren om stroom te genereren op de fiets, zag ik een schitterend voorbeeld van de integratie van fotovoltaïsche cellen in een velomobiel. Dat is meteen een mooie illustratie van wat een belemmering is om dat op een trike te realiseren: geen dak... Wat wel te overwegen valt is een constructie boven de bagagedrager, indien er genoeg oppervlak kan gecreëerd worden om voldoende stroom en spanning te genereren.

Go One 3 met zonnecellen

De beelden die ik van deze velomobiel vond, toonden een schitterend exemplaar. Binnenkort begin ik aan de veranderingswerken in mijn stroomvoorziening. Wordt vervolgd !

het minst gerespecteerde verkeersbord in Vlaanderen

moet dit wel zijn:

Met de bukker rij ik meestal tegen 25 km/u, met de trike kan dat al rond 30 km//u liggen. Juist: net de snelheidsgrens in zo'n zone. In Gent en bij uitbreiding in de meeste Vlaamse steden is dat meteen de maximumsnelheid in een groot deel van de stad, dus op de trike zou ik gelijke tred moeten houden met de vele auto's.

Maar wat merk ik ? Heel zelden blijft een auto achter me hangen en als dat al gebeurt, is het niet omdat de bestuurder zich aan het maximum houdt, maar omdat hij me niet voorbij kan.

Als ik met de auto rij - ja, dat gebeurt wel eens -, probeer ik me aan die grens te houden. Meteen heb ik een hele file achter me en dan ben ik - zoals een vriend die eens bij me in de auto zat het uitdrukte - "wel echt de klootzak aan het uithangen". Pardon ? Omdat ik me aan de regels hou ?

Jaren geleden zei een politiecommissaris in Gent nog: "dit is de maximumsnelheid in zo'n zone. Niemand verbiedt je om hier 20 te rijden !"

Ja hoor: probeer dat maar eens. Waarschijnlijk haal je het einde van de straat niet: je wordt van achter het stuur gesleurd en aan de dichtsbijzijnde verlichtingspaal opgeknoopt.

De voordelen van zone 30: 

• verhoogde veiligheid voor zachte weggebruikers
• ecologischer rijden, want een lagere snelheid en dus minder verbruik (in principe)
• minder rijgeluiden, dus een aangenamere leefomgeving
• voor kinderen is het verkeer makkelijker in te schatten

Alleen is het draagvlak bij automobilisten blijkbaar niet zo groot, getuige uitspraken als "je kunt al net zo goed te voet gaan" (wat let je ?) en "mijn auto is daar niet voor geschikt"... En dan nog het valse gevoel van tijd te verliezen. Vals, want een zone 30 is per definitie een woonzone, waarin je veel moet remmen en weer aanzetten. Je wint amper tijd met sneller te rijden !

Toegegeven: je hoeft maar één zo'n bordje te missen en nergens merk je nog dat je in een zone 30 verzeild bent geraakt. Daar is er nog werk voor de wetgever. Een idee misschien: verf alle stoepranden in een zone 30 in een opvallende kleur (groen, blauw, rood), zodat je er voortdurend aan herinnerd wordt. Wie dan nog te snel rijdt, kan moeilijk beweren dat hij/zij het niet geweten had. Dat moet dan wel in de wegcode opgenomen en in het hele land toegepast worden.

Nu, wie zich met de auto verplaatst en zich daaraan houdt, komt misschien ooit nog tot de conclusie dat die verplaatsingen dan evengoed met de fiets kunnen ?

Gforce: evaluatie

Na bijna 3.500 km met de trike is het tijd om even enkele zaken op een rijtje te zetten, met in het achterhoofd als voornaamste vraag: is zo'n "goedkope" Gforce zijn geld waard ?

We houden het wat spannend en dus wordt die vraag niet meteen beantwoord. Dat komt later. Dit is een lang verhaal, met veel nuancering...

Dit is niet de mijne !

Een evaluatie van een rijwiel (verkeerstechnisch is een trike in België geen fiets) moet je opsplitsen. Ik begin met de betrouwbaarheid: het basisgegeven (kader, wielen, aandrijving) blijkt dik in orde te zijn. Op wat lekke banden na - bijna telkens een snakebite - doen het frame en de basiscomponenten het prima. De voorbije winter waren er wel wat problemen met water in de kabels voor de bediening van de versnelling, maar daarnaast bleef alles prima werken. De door Gforce geleverde extra's (spatborden, pakdrager) zijn van een ander allooi. Daarover heb ik al meer bericht: dit materiaal bewees duidelijk minder degelijk te zijn. De bevestiging van het achterspatbord heb ik bijgewerkt (afstandsbus toegevoegd), de beugels van beide voorspatborden braken af, de voorspatborden houden het spatwater niet afdoende tegen (natte handen en benen) en de vorige eigenaar heeft de pakdrager bovenaan ook aan het zitje bevestigd omdat die anders geen lasten kan dragen: het geheel wiebelt dan voortdurend en dat beïnvloedt de stabiliteit. Niet goed dus. Ook dit moet genuanceerd worden: niet goed, maar ik lees dat vele fabrikanten in hetzelfde bedje ziek zijn. Veel spatborden zitten er blijkbaar voor de sier op, getuige de vele pogingen om de werking ervan te verbeteren.

De rest van de accessoires is niet eigen aan Gforce (verlichting, streamer, bel), dus die zaken laten we buiten beschouwing.

De bouwkwaliteit is goed te noemen. Daarmee bedoel ik dat op het frame weinig aan te merken valt. De lak is prima, de lasnaden zijn mooi, de afwerking (uiteinde van de achtervork bijvoorbeeld) is in orde. Wel lijkt de lak me niet erg sterk: er zijn snel krassen en sporen van in- en uitstappen te vinden. Qua sterkte is het dan weer pico bello: het frame geeft geen krimp. Het zitje is goed, maar ook niet meer. De vergelijking met het zitje van Challenge viel minder goed uit, maar het is wel leefbaar en ook na 90 km (verder reed ik nog niet) stap je er zonder klachten af. Ook de geometrie is prima. Daarin moeten altijd compromissen gesloten worden: een kortere wielbasis is minder stabiel, maar wendbaarder; een lange net het tegengestelde. Het enige nadeel van de keuzes bij Gforce is dat het achterwiel snel het luchtruim kiest als je echt hard remt. Dat valt dan weer goed te controleren door je remmen te doseren.

Krachtige remmen ! Hier nog met de Tektro Io's

Qua rijgedrag valt er voor mij weinig op aan te merken. De directe sturing vraagt wel gewenning: wie gewoon is om met een indirect bestuurde trike te rijden, ervaart dit als minder tot onaangenaam. Anderzijds voldoet het systeem prima bij hogere snelheden (30 +) en is de draaicircel voor een trike behoorlijk klein. het lage gewicht (minder dan 17 kg zonder toebehoren) maakt dat de fiets snel accelereert en het draagt ook bij aan het vinnige sturen. Dit maakt dat de Gforce als een "sportieve" trike ervaren wordt. Het ontbreken van vering in combinatie met de hoge druk op de banden (7,5 bar vooraan, 6,5 achteraan) beperkt wel het comfort, maar het wegcontact is daarentegen prima en de rolweerstand erg klein (lijkt me). Bij snel bochtenwerk voel ik heel goed aan hoe de fiets reageert en corrigeren gaat erg makkelijk, zowel stuurcorrecties als gewichtsverplaatsing hebben onmiddellijk effect. Ook erg goed voor het vertrouwen is het volledig ontbreken van brake-steer: remmen met één of twee remmen (indien het remsysteem je die keuze laat) heeft wel invloed op de remkracht (logisch), maar doet de fiets hoegenaamd niet afwijken van de gekozen weg.

De banden hebben duidelijk ook een invloed. Origineel lagen er Schwalbe Marathon Plus op: "tankbanden" worden die genoemd, want zo goed als onverwoestbaar en bijna helemaal lekvrij. Daarnaast gaan ze ook lang mee. Helaas is het niet allemaal positief: de wegligging is niet zo denderend (ze reageren slecht op laterale krachten, m.a.w. ze schuiven makkelijk) en de rolweerstand behoorlijk hoog. Sinds een hele tijd heb ik ze vervangen door Kojak vouwbandjes. De wegligging - zeker de weerstand tegen zijdelingse belasting - is heel wat beter en de rolweerstand evenveel lager. Achteraan ligt nog steeds de originele Kenda Kwest high pressure: die is onverslijtbaar en lekbestendig. De nadelen zijn de grip bij het accelereren (slipt geregeld door) en het lage comfort. Dat laatste is een gevolg van het feit dat het om een smalle band gaat. Dit zal weldra veranderen (daarover bericht ik later wel).

De besturing heeft zo zijn voor- en nadelen. Zoals hierboven al gezegd, gebruikt Gforce directe sturing. Dat wil zeggen dat de stuurhelften direct met de balhoofden verbonden zijn. De laatste tijd geeft dat op mijn fiets wat problemen met shimmy (heen en weer slaand stuur, maar enkel indien je het loslaat), waarvan de oorzaak vermoedelijk bij de banden ligt. De fiets stuurt daarentegen wel erg licht en reageert onmiddellijk. De sporing (de mate waarin de voorwielen parallel staan) is eenvoudig te regelen en blijkt in de praktijk niet te verlopen. De kopstanglagers zijn degelijk uitgevoerd; de spoorstang houdt zich tot op heden prima (geen sporen van oxydatie); de balhoofden houden zich goed, enzoverder.

Ophanging voorwiel en besturing

De transmissie is dan weer een aspect waarop bespaard is (ik had maar de XT-versie moeten kiezen): de trappers zijn niet echt topklasse - maar deden hun werk -, de achterderailleur is echt basic (Acera van Shimano), de assen zijn eenvoudig en de kettingbuizen zijn ook niet lang genoeg. Wat zijn de effecten hiervan op het rijden ? Voornamelijk de niet echt precieze schakeling: meestal moet je een versnelling hoger schakelen dan bedoeld en dan meteen terugschakelen. Onder belasting schakelt de fiets ook niet vlot (dat wil zeggen: bergop of tijdens een stevige versnelling). Dat zijn echter zaken inherent aan het gekozen materiaal. Waar voor je geld, dus. Dit is geen argument om niet voor de Gforce te kiezen, want er valt goed mee te leven. De overbrengingsverhoudingen zijn, wat mij betreft, dan weer prima. Op vlakke weg ruim voldoende en ook in de bergen had ik niet het gevoel dat ik niet klein of groot genoeg kon schakelen.

De korte kettingbuizen zorgen er wel voor dat de ketting redelijk snel vuil wordt en dus wat meer onderhoud vraagt. Dat is - voor wie het nodig vindt - wel makkelijk te verhelpen door die buizen te vervangen door langere exemplaren.

De ergonomie is een belangrijk deel van het rijcomfort. Je vleit je neer in het zitje, je handen vinden meteen de stuurhelften, je voeten klik je vast in de trappers en voor je heb je een weids zicht op de wereld. De lage zit versterkt het snelheidsgevoel en wie al ooit met een kart reed, kent de ervaring van snel en strak bochtenwerk. Het is niet allemaal zo goed: van in het begin had ik last met de bediening van de versnellingen. De SRAM Attack draaiverstellers heb ik daarom omgekeerd. Die oplossing benadert wat mij betreft de perfectie. De Streamer heeft ook invloed op de ergonomie en het gebruiksgemak, maar omdat die niet van Gforce is en geen standaardonderdeel, zal ik die ooit wel eens afzonderlijk bespreken.

Omgekeerde SRAM Attack shifter

De hamvraag is dus: is zo'n goedkope Gforce trike zijn geld waard ? Daarop kan ik dus met de grootste stelligheid JA antwoorden. Dat ik er zaken aan veranderde, ligt eerder aan mij dan aan de trike. Op de spatborden na blijkt de betrouwbaarheid dik in orde en ook het rijgedrag is erg voorspelbaar en goed te noemen. Zeker: er zijn comfortabeler trikes en ook snellere en ... maar er is er geen enkele die al die eigenschappen combineert. De Gforce situeert zich aan de sportievere kant van het trike-aanbod. Er is dus gekozen voor iets minder comfort en wat meer vinnigheid. Bepaalde keuzes zijn ook gemaakt vanuit budgettaire overwegingen, maar het geheel is - wat mij betreft - mooi uitgebalanceerd. Ik zou er gerust een fietsvakantie van duizenden kilometers mee durven maken ! De fietservaringen van de voorbije zomer smaken zeker naar meer.

Langs de Tarn

herfstrit

Het is november: de periode van de najaarsstormen en we zullen het geweten hebben... 

Als voorbereiding werd de ketting nog eens goed gesmeerd (Joe's No Flat Nano Lube)

Woensdag was het alweer tijd voor de wekelijkse woon-werk verplaatsing en donderdag reed ik alweer 20 km (even heen en terug naar Wondelgem - aan de andere kant van Gent).

Woensdagmorgen 6° C, zwakke noordenwind, miezerige regen bij het vertrek en de wegen waren doornat en aartsdonker. Dus ontstonden de verwachte problemen zodra ik op de Scheldedijk kwam: een dynamo die doorslipte en remschijven die zongen en niet zo goed meer grepen. De Streamer leverde goed werk, net als de spatborden: enkel mijn gezicht werd nat.

Ik experimenteerde met de druk van de dynamo (bij de Dymotec 6 kun je de druk bijregelen), maar dat leek niet veel uit te halen. Elke plas waar ik doorging, elke modderplek - er rijden landbouwvoertuigen over de dijk - zorgde weer voor een slippende dynamo. Vertragen tot die weer greep krijgt en langzaam snelheid opvoeren leek de enige remedie. De remmen maakten heel wat lawaai na weer een modderige plas doorploeterd te hebben en de werking leed er ook onder.

's Avonds was de temperatuur iets hoger (ongeveer 9 °), de wind bleef uit de noordelijke hoek waaien, even zwak als 's morgens en ook de rest van de omstandigheden was identiek, dus presteerde de trike op hetzelfde niveau.

Donderdag was het weer precies zoals voorspeld: een stevige westenwind, natte ondergrond en gelukkig geen regen op dat moment. Dus, met de wind schuin achter, ging het aan +30 km/u richting Wondelgem, met een slippende dynamo en zingende remschijven. 's Avond, bij het weerkeren, stelde ik de positie van de dynamo wat bij en uiteindelijk draaide ik de stelschroef voor de druk in de omgekeerde richting en zie: water of geen water, modder of geen modder, het licht bleef helder branden ! De lamp zelf werkt prima: ruim voldoende licht en een mooie bundel: de bovenkant mooi afgesneden en iets naar rechts gericht. Het licht schijnt dus waar het moet, zonder tegenliggers te verblinden.

De Hygia schijven lijken niet echt gesteld op nattigheid: ze zingen en vibreren bij het remmen. Wellicht moet ik nog ergens wat bijstellen, maar zonder ook maar de minste instructies en bij gebrek aan ervaring met zo'n systeem is dat niet evident. Remmen doen ze wel, gelukkig ! Zou het in Taiwan niet regenen misschien ?

Toch bleef het relatief aangenaam en (te) warm en veel comfortabeler dan voor de zwoegende bukkers die ik voorbijging.

En vandaag (zaterdag) legde ik alweer 15 km af door het noodweer (op 30 km van hier staan hele dorpen onder water). Omdat het in de namiddag zo grauw was, schakelde ik het licht aan en ja hoor: het bleef werken, ondanks de stromende regen. Het enige vervelende is al het water dat in mijn gezicht plenst: zowel uit de lucht als vanop de streamer. Ekoi heeft een mooie helm die dit zou kunnen oplossen, maar ik vrees dat mijn hoofdsteun hiervoor in de weg zal zitten.

Ekoi City E+

Toch zal ik dit eens proberen: de oplossing schijnt heel wat beter te werken dan een fietsbril. Uiteindelijk liep er ook water langs de kraag van mijn jas binnen. Daar valt wellicht wat aan te verhelpen door die kraag wat zorgvuldiger te sluiten.

Ook heb ik vandaag de (merkloze) trappers vervangen door Shimano exemplaren: bij controle vanmorgen bleek dat de originele trappers blijkbaar niet over een afdichting beschikken. Daarnaast zitten ze al lang op de fiets en waren ze aan vervanging toe: het SPD-systeem was helemaal geoxideerd.

PD-M 520

De nieuwe zijn aan beide zijden met een kliksysteem uitgerust: op de trike rijd ik toch altijd met de fietsschoenen. Ten eerste omdat het rendement veel hoger ligt (je moet je benen niet omhoog houden, want je voeten zitten vast en daarnaast kun je ook trekken aan de pedalen) en ten tweede uit veiligheidsoverwegingen: als je op een trike met je voet van je pedaal schiet, zou je been onder de dwarsarm terecht kunnen komen. Dat lijkt me niet erg aangenaam. Nog nergens vond ik een aanwijzing dat iemand dit al meemaakte, maar ik schik niet de eerste te worden. Nu moeten de trappers nog even afgesteld worden.

Voor binnenkort staat nog een paar overschoenen in neopreen op het programma. Dat, samen met het dichtkitten van de openingen rond de schoenplaatjes, zou voor warmere voeten in de winter moeten zorgen.

verbeterde spatborden: evaluatie

Aangezien de standaard spatborden bij Gforce niet deden wat ik ervan verwacht, heb ik ze omgebouwd. Dat meldde ik al voordien.

De inspiratie kwam van de Duitse leverancier Q-tech (die er wel wat veel voor vroeg).

Qtech spatbord

De verbouwingen kun je hier volgen. Het resultaat (links) ziet er zo uit:

Aangepast spatbord Gforce

De rechtersteun (die afgebroken was) is al een hele poos aangekomen en dus is ook het rechterspatbord afgewerkt.

Ondertussen deed ik al enkele ritten in omstandigheden die spatborden wenselijk maken: gisteren bijvoorbeeld ongeveer 20 km over natte wegen. Het resultaat is zeer positief: er kwam geen spatje water op mijn benen of handen terecht. Alles liep netjes naar achteren. Langs de gaatjes waar de kabelbinders doorlopen komt wat water doorgesijpeld, maar dat loopt langs de plaat naar onderen.

Een eerste nadeel is dat op echt slechte wegen er wat contactgeluiden zijn. Die worden veroorzaakt door de speling tussen de zijpanelen en de spatborden. Misschien kan een rubberstrip of wat siliconen dit oplossen. Een tweede nadeel is dat de panelen blijkbaar als klankkast functioneren en de rijgeluiden versterken. Dit moet je echter niet dramatisch opvatten. Het betekent dat ik er voordien niets van hoorde en dat ik nu de banden hoor zoemen over het asfalt. Al bij al werkt de oplossing perfect. In de komende maanden zal ik er ongetwijfeld nog heel wat ervaringen mee kunnen opdoen !

vergelijking

Onlangs reed ik een half uurtje met een knappe trike van een collega-ligfietser: een Challenge Alizé (die trouwens te koop staat).

Een half uurtje is niet lang. Toch probeer ik de opvallendste verschillen met de Gforce op een rijtje te zetten. Hierbij moet je er ook rekening mee houden dat de Alizé die ik uitprobeerde zo'n 250 km op de teller heeft staan (amper ingereden dus) en de Gforce std al ettelijke duizenden.

Uiterlijk: dat valt absoluut niet te vergelijken. De Gforce is een puur functionele trike die doet wat hij verondersteld wordt te doen. De Alizé is meer dan dat: deze fiets is ontworpen met oog voor detail, getuige de voorassen en het vleugelprofiel van de dwarsarmen. Dit is een fiets voor liefde op het eerste gezicht ! Of zoals ze het stellen op bentrideronline: "bikeporn". Alle onderdelen zijn topklasse.

Comfort: ook hier speelt de Alizé in een andere klasse. Vooreerst het opstappen: door de V-vorm van de dwarsarmen - zoals op de foto te zien - sta je echt vlak voor de zit en dus kost het gaan zitten (en weer opstaan) geen enkele moeite. Op mijn Gforce staat een Streamer en die maakt het op- en afstappen er niet eenvoudiger op.

Gforce std met Streamer

Dan ga je zitten en dat is de volgende verrassing: het Challenge-zitje is onvergelijkbaar veel comfortabeler dan dat van Gforce. De verhoging vooraan zorgt dat je niet kunt wegzakken en de vorm is - voor mij althans - perfect. Ik zit wel merkbaar hoger en rechter: comfortabel, maar minder sportief. Dat maakt dat ik op de Gforce beter aanvoel wat de fiets doet (dat kan natuurlijk ook gewenning zijn). Daarna ging ik de stuurhelften zoeken en die zaten verrassend veel lager dan op de Gforce. Dit kan ik niet beter of slechter noemen, maar gewoon anders. Het stuur van de Challenge is verstelbaar in de hoogte (misschien ook in de breedte ?), bij Gforce in de breedte.

Noteer wel dat op de Gforce het zitje opengewerkt is (betere ventilatie) en in mijn geval uitgerust is met een Ventisit kussen. Die combinatie biedt niet het zitcomfort van de Challenge-zitschaal maar wel een betere ventilatie en dus een minder bezwete rug. Voor alle duidelijkheid: de zit op de Gforce is zeker niet slecht. Ik kan er ook makkelijk 100 km mee rijden zonder pijn te ondervinden, maar de pasvorm van Challenge is van een ander niveau.

Schakelen: de Alizé was uitgerust met (optionele) bar end shifters en een SRAM Dual Drive; de Gforce met een conventionele derailleur voor- en achteraan en SRAM Attack draaiverstellers (die ik omgekeerd monteerde). De Alizé had vermoedelijk wel nood aan herafstellen, want het schakelen verliep niet altijd vlot. De linkertrigger - voor de 3 naafversnellingen - is niet geïndexeerd, dus daar moet je op het gevoel schakelen. Bij de Gforce gaat schakelen ook wat vaag, maar daar ligt het enerzijds aan de kabels die van een wat mindere kwaliteit zijn en anderzijds aan de goedkope derailleur (er is ook een versie met Shimano XT, die wellicht stukken beter schakelt). Qua bediening wint de Gforce hier toch (mits het omkeren van de gripshifters): bar end shifters verplichten je toch om je stuur gedeeltelijk los te laten om te schakelen.

rechtershifter omgebouwd

Rijcomfort: 3x 20" met achtervering (Alizé) tegenover 2x 20" en een ongeveerd 26" achterwiel. De Alizé is een vliegend tapijt, dat zweeft over onze gehavende wegen en fietspaden. De Gforce geeft ongenadig alle oneffenheden door. Bandendruk kan hierin ook een rol spelen: die controleerde ik niet op de Challenge trike, die ook met andere - en bredere - banden uitgerust was. Dit is een kwestie van smaak, denk ik. De achtervering van Challenge is wel prachtig uitgewerkt ! De designers hebben daar een ongelooflijk oog voor detail en stijl.

Alizé achtervering

Sturen: directe (Gforce) tegenover indirecte (Alizé) besturing. Het verschil is groot. Een directe besturing is wat de benaming zegt: héél direct, behoorlijk zenuwachtig. Met de Alizé kon ik makkelijk met één hand sturen. Anderzijds vond ik nog geen enkele trike die de draaicirkel van de Gforce ook maar kan benaderen: vele bochten die ik daarmee in één keer neem, moeten met andere trikes in meerdere maneuvers genomen worden. Rust en comfort tegenover vinnig, sportief rijden dus. De wielbasis van de Alizé lijkt me ook groter (niet nagemeten) en dat kan mee een verklaring zijn voor de grotere draaicirkel.

Rijgedrag: op de Gforce is naar mijn ervaren de informatie van de fiets duidelijker. Door de lagere zit is de bochtenstabiliteit ook (gevoelsmatig ?) groter. Wat sneller door een korte bocht gaan en je voelt het binnenwiel omhoog komen; even naar binnen leunen en dit is meteen gecorrigeerd indien je dat wenst (een wieltje liften is geen probleem en levert geen gevaar op). Ook schuiven van de banden voel je meteen in het stuur. Op de Alizé is dit allemaal wat vager. Bij het rechtdoor rijden merk je natuurlijk minder verschil op dit vlak. Bij bochten was ik geneigd om het wat kalmer aan te doen.

De remmen zijn ook verschillend: Challenge monteerde Avid BB-7 mechanische schijfremmen en  mijn Gforce is uitgerust met Hygia Multi gekoppelde hydraulische schijfremmen met gevlochten roestvrijstalen leidingen. 

Hygia Multi op Gforce trike

Maar ook afgaand op mijn herinneringen aan de Tektro Io's die er voordien op zaten is het verschil opvallend! Met de Gforce kon ik met een gerust hart één wiel blokkeren: de trike bleef rechtdoor rijden (nu, met het gekoppelde systeem, is remmen op één wiel natuurlijk onmogelijk). Bij de Alizé merkte ik opvallend veel "brake steer": de fiets trok meteen naar de hardst remmende kant. Misschien leuk voor stuntjes, maar ik vind het geen aangenaam remgedrag. Doe dat in een bocht, bijvoorbeeld omdat je binnenwiel de lucht ingaat, en je fiets draait meteen de andere kant op ! De Avid remmen zijn ook geen partij voor de Hygia's: de remkracht is beduidend minder. Anderzijds zitten de voorwielen meer naar voor, waardoor je hard in de remmen kunt gaan zonder dat het achterwiel het luchtruim kiest. Al bij al verkies ik hier het remgedrag en de remkracht van de Gforce: zonder veel inspanning sta je binnen de kortste keren stil.

Over snelheden heb ik geen idee, want de Alizé was eerder spartaans uitgevoerd: geen computertje, geen pakdrager, geen spatborden, ... (wel allemaal beschikbaar, maar niet gemonteerd). Met alles erop gemonteerd zou dit er zo uitzien (foto van Challenge overgenomen):

Alizé in toeruitrusting

Over het rijgedrag nog het volgende - rekening houdend met het feit dat dit een korte rit was - : door de hogere en rechtere zit leek de Alizé me meer een toerfiets, waarmee snel genomen bochten minder vertrouwen inboezemden. Niet dat het gevaarlijk werd, dat niet, maar een afdaling zoals ik de voorbije zomer deed in de Pyreneeën zal wellicht langzamer gaan. Minder sportief en meer genieten lijkt me een goede conclusie. Of anders gesteld: voor een zondagse rit verkies ik de Alizé, voor het sportieve werk de Gforce. Voor woon-werk verkeer hangt het dan weer af van waar je prioriteiten liggen. De bagagecapaciteit zal wel gelijk zijn. Challenge

Een belangrijk verschil is ook dat de Alizé kan opgevouwen worden. Niet onbelangrijk indien je de trike ergens naartoe wil meenemen ! Ik testte het niet uit, maar het is zeker een voordeel.

Alizé opgevouwen

Prijs: tja... € 1.399 (niet gemonteerde basisuitvoering) tegenover € 3.300 voor de Alizé waar ik mee reed. Dit is appels met peren vergelijken en het verklaart meteen het verschil in afwerkingsgraad !  De Alizé zit in de klasse van de HP Scorpion, de ICE trikes en dergelijke. Of zo'n fiets dat geld waard is, is een vraag waar je niet zomaar een antwoord op kunt geven. Het uiterlijk en de afwerking verantwoorden dit wel, de extra's zoals de achtervering (en de kwaliteit en uitwerking ervan) en de toebehoren (stevige pakdrager, beter omsluitende spatborden) zijn ook van een ander niveau. Ik twijfel of het determinerend is voor het rijgedrag: dit zijn twee verschillende benaderingen van het concept trike.

Een voorbeeld van de afwerking bij Challenge: een voorspatbord.

Let op de beugel waarmee het spatbord bevestigd is en vergelijk dat met wat Gforce aanbiedt (wel voor een fors lagere prijs). Je ziet ook goed dat de Challenge spatborden de banden omsluiten, terwijl ze bij Gforce een eind ervan af staan en dan ook niet zo denderend presteren. Dat is natuurlijk enkel van belang voor wie in de regen rijdt.

Puur economisch haalt de Gforce het met de vingers in de neus. Op het vlak van rendement zie ik niet direct een verschil en voor woon-werk verplaatsingen gecombineerd met fietsvergoeding is de terugverdientijd nog niet de helft. Anderzijds is de Alizé een kunstwerk te noemen, dat ik zelfs een ereplaats in de woonkamer zou gunnen.

remmen: evaluatie

Wie hier geregeld meeleest, herinnert zich misschien dat ik voor Gforcebikes een set Hygia Multi test. Dit zijn gekoppelde, hydraulische schijfremmen. Gekoppeld betekent dat je met één hendel beide remmen bedient. Hydraulisch houdt in dat je de remmen niet dichttrekt door middel van een kabel, maar dat ze door oliedruk bediend worden.

De ervaringen tot nu toe zijn voornamelijk positief. De remmen zijn erg krachtig, maar toch heel fijn te doseren. Naar mijn gevoel grijpen ze ook allebei even sterk, dus trekt de fiets ook niet naar links of rechts bij het remmen. Indien je hard genoeg knijpt, hangen de gevolgen af van de combinatie tussen banden en staat van de weg. Met de Schwalbe Kojaks die er nu vooraan opliggen betekent dat bij een droge, goed klevende weg (asfalt bijvoorbeeld) dat de achterkant omhoog komt. Indien er minder grip is glijden de banden door, zonder gevolgen. Dat achterwiel dat omhoog komt is mee een gevolg van de geometrie van de trike: mochten de voorwielen meer naar voor staan, verder voor het zwaartepunt, dan zal dat wellicht minder kunnen, maar dat zou weer negatieve gevolgen hebben op de wendbaarheid. Een compromis, dus.

Onlangs verloor ik remdruk en na wat zoeken bleek dat de aansluiting van de olieleiding op het reservoir losgekomen was. Daardoor was remvloeistof weggelopen. Wat opkuisen, de moer weer aandraaien en olie bijvullen zou het probleem moeten oplossen. De eerste twee programmapunten vormden absoluut geen probleem, maar het laatste dan weer wel. En wel hierom: bij de remset zat geen handleiding; op de site van Hygia is die ook niet te vinden, toch niet voor de Multi... 

Wat ik vond, is dat "iemand" het reservoir horizontaal moet houden, zodat je olie kunt bijvullen. Die "iemand" was het stuur. De remhendel werd dus verplaatst zodat het reservoir horizontaal kwam te staan.

positie remhendel en reservoir

werkpositie reservoir

Er is wel een algemene handleiding, die zich op dit vlak ook beperkt tot "vul olie bij". Maar: hoeveel ? Er is geen aanduiding...

reservoir geopend

Nu lijkt het er ook op dat er door het gedaalde peil lucht in de leiding gekomen is. Da's niet goed voor het remgedrag, dus moeten de leidingen ontlucht worden. Maar hoe ? Ook daarover is niets weer te vinden ! Ik heb er ook geen idee van hoe ik de slijtage van de remplaatjes kan meten, alweer als gevolg van ontbrekende informatie.

De algemene ervaringen met het systeem zijn dus als volgt samen te vatten:  de technische kwaliteit is onberispelijk, maar de ondersteuning laat erg te wensen over. Dat wat betreft de fabrikant, want van de invoerder krijg ik alle nodige informatie die ik vraag.

Als ik deze hydraulische remmen tegenover de initiële mechanische Tektro Io's plaats, zijn die Hygia's een duidelijke verbetering. Dat moet ook, want de prijs is heel wat hoger ! Het grootste probleem met de Tektro's was dat er water in de kabels kwam, doordat het concept niet echt geschikt is voor een trike, waarbij één klauw ondersteboven gemonteerd wordt en waarbij de remhendels zo gemonteerd moeten worden dat er water in kan. Het gevolg was dat de kabels vastvroren in de winter en fietsen zonder remmen: dat wil je echt niet. Met een hydraulisch systeem is dit uitgesloten, maar het onderhoud is wel wat gecompliceerder.